Rozwój systemów tramwajowych w Warszawie

Polskie miasta stawiają na rozwój infrastruktury tramwajowej. Czyni to zwłaszcza Warszawa, która od wielu lat inwestuje w rozwój komunikacji szynowej.

Systemy tramwajowe były zawsze szczególnie dobrze rozwinięte w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Z tego względu miasta z tych krajów zazwyczaj posiadają mocno rozbudowaną infrastrukturę tramwajową. Ich mieszkańcy przyzwyczajeni są do korzystania z tego środka transportu. Co więcej, miastotwórcze znaczenie tramwajów, kolei aglomeracyjnej czy metra są powszechnie znane. Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej możliwe stało się wspieranie rozwoju transportu publicznego ze środków UE. Dotyczy to zwłaszcza jego najbardziej ekologicznych rodzajów – w tym także rozbudowy systemów tramwajowych. Inwestycje w tej sferze to jeden z głównych sposobów na zwiększanie popularności komunikacji miejskiej w Warszawie. Stolica Polski posiada bardzo ambitne plany rozwoju w tej sferze.

Warszawa jest jednym z europejskich liderów w pozyskiwaniu nowych tramwajów. Pod względem wielkości, kontrakty podpisywane przez miasto w ostatnich latach na zakup tych pojazdów były unikatowe dla całego rynku produkcji taboru szynowego w Europie. Mowa tutaj przede wszystkim o tzw. „kontrakcie stulecia” – umowie zawartej w 2009 r. z firmą Pesa na dostawę 186 tramwajów typu 120Na Swing za kwotę blisko 1,5 mld zł. Przedsięwzięcie to zrealizowano w latach 2010-2013 i miało ono ogromne znaczenie dla wymiany znaczącej części taboru jeżdżącego po warszawskich trasach tramwajowych. Wycofano wówczas bowiem najstarsze pojazdy.

W najbliższej przyszłości przeprowadzona zostanie procedura związana z kolejnym ogromnym zamówieniem – zakładającym pozyskanie do 213 nowych tramwajów (123 w zamówieniu podstawowym i następnych 90 w opcji). Te ambitne plany są bezpośrednio związane z projektami rozbudowy infrastruktury mającej na celu m.in. poprawę komunikacji centrum miasta z gwałtownie rozwijającymi się dzielnicami peryferyjnymi.

W ostatnich 10 latach w Warszawie zbudowano łącznie 16,2 km nowych tras tramwajowych. Dzięki tym inwestycjom skomunikowano m.in. Bielany z Tarchominem (trasa przechodzi przez nowo wybudowany most Marii Skłodowskiej-Curie na Wiśle). Połączono także fragmenty sieci na Bemowie. W tym pierwszym przypadku trasa jest przedłużana – w lutym 2017 r. otwarto jej kolejny, 1,5-kilometrowy odcinek. Do końca 2019 r. powstanie następny, mierzący 0,8 km długości. Inwestycja ta ma ogromne znaczenie dla Białołęki – dzielnicy młodej, intensywnie rozbudowującej się na prawym brzegu Wisły. Dzięki budowie infrastruktury tramwajowej, jej mieszkańcy otrzymują wygodne połączenie z I linią metra. Czas przejazdu do centrum miasta zdecydowanie się więc skrócił.

Kolejne plany mówią o dalszej rozbudowie infrastruktury tramwajowej na Białołęce – 6 km trasy, 9 par przystanków z pętlą. Budowa ma zakończyć się w 2022 r., a na potrzeby obsługi tej linii będzie potrzebne 25 tramwajów niskopodłogowych.

Planowana jest też budowa trasy mającej połączyć Śródmieście Warszawy z prawobrzeżnymi, nadwiślańskimi osiedlami – Saską Kępą i Gocławiem (oba wchodzą w skład dzielnicy Praga-Południe). To również miejsca cechujące się dużymi potrzebami komunikacyjnymi, o szczególnie intensywnie zwiększającej się liczbie mieszkańców. Inwestycja ma zostać zakończona w 2021 r.

Nie da się nie wspomnieć o największym powojennym tramwajowym przedsięwzięciu infrastrukturalnym w Warszawie – trasie mającej połączyć Wolę, Ochotę, Mokotów i Wilanów. Trzy pierwsze z nich to dzielnice posiadające już odpowiednią infrastrukturę. Wilanów jest natomiast miejscem szczególnie szybko się rozwijającym, zamieszkałym w większości przez ludzi młodych, pracujących w centrum Warszawy. Często wykorzystują oni własne samochody do dojazdu do pracy. W ramach tej inwestycji, sześć odcinków trasy ma łącznie mierzyć prawie 20 km długości wraz z tunelem pod Dworcem Zachodnim. W tym miejscu powstanie multimodalny węzeł przesiadkowy. Trasa będzie przebiegać też w okolicy stacji I linii metra (Metro Pole Mokotowskie). Oznacza to ścisłe powiązanie inwestycji tramwajowej z innymi rodzajami transportu szynowego. Z pewnością będzie to miało wpływ na dalszy wzrost jego popularności w stolicy. Jej budowa zostanie zrealizowana w latach 2019-2021.

W kolejnych latach prowadzone będą również dalsze prace modernizacyjne. W ostatnich dziesięcioleciu wyremontowano najważniejsze trasy tramwajowe w stolicy Polski, przechodzące przez najbardziej istotne arterie komunikacyjne miasta (Aleje Jerozolimskie, Trasa W-Z, Aleje Jana Pawła II, ul. Marszałkowska). Łącznie w okresie 2007-2017 remontom poddano 58,5 km tras.

Pod koniec 2020 r. powstanie również nowoczesna zajezdnia na osiedlu Annopol – ma ona umożliwić obsługę i naprawę 150 wieloczłonowych tramwajów o długości 33 metrów. Obiekt ma mieć ok. 11,76 ha powierzchni oraz 55 torów o łącznej długości 14,25 km. Przy jego budowie zostaną wykorzystane najnowocześniejsze, proekologiczne technologie (pompy ciepła, instalacja fotowoltaiczna, zamknięty obieg wody w myjniach, czy ekrany akustyczne odgradzające okolicznych mieszkańców od ruchu taboru i generowanego przez to hałasu).

Od 2007 do 2017 r. na wszystkie inwestycje tramwajowe Warszawa wydała ponad 2,5 mld zł. Kolejne przedsięwzięcia będą realizowane ze wsparciem środków z funduszy Unii Europejskiej. Ich zakończenie ma doprowadzić nie tylko do zwiększenia udziału komunikacji tramwajowej w transporcie publicznym w Warszawie, ale i spadku popularności motoryzacji indywidualnej. Ok. 24 proc. przejazdów wykonywanych w stolicy Polski przy użyciu środków transportu publicznego stanowi wykorzystanie komunikacji tramwajowej. To bardzo dobry wynik, w porównaniu z innymi dużymi europejskimi miastami. Z pewnością w przyszłości będzie on jeszcze lepszy.

Autor: Halina Rakowska, Zarząd Transportu Miejskiego m.st. Warszawy