Budownictwo
Drogi
Energetyka
Geoinżynieria
Hydrotechnika
Inż. Bezwykopowa
Kolej
Mosty
Motoryzacja
Tunele
Wod-Kan
Autor: pod redakcją Andrzeja Goneta, autorzy: Krzysztof Brudnik, Andrzej Gonet, Jerzy Przybyło, Stanisław Stryczek, Agnieszka Wolańska
Wydawnictwo: Kopalnia Soli „Wieliczka” Trasa Turystyczna Sp. z o.o. Wieliczka 2017
Książkę otwiera Słowo wstępne Zbigniewa Zarębskiego, prezesa Zarządu Kopalni Soli “Wieliczka” SA. Przywołując konkretne dokumenty i programy, opisano tu działania zmierzające do osiągnięcia docelowego kształtu kopalni przez likwidację wyrobisk niezabytkowych i zabezpieczenie wyrobisk o wybitnych walorach historycznych, kulturowych i przyrodniczych, które są najcenniejszymi obiektami kopalni (218 komór oraz 190 zespołów chodnikowych i komorowych, zlokalizowanych na poziomach od I do V), tak aby mogły być udostępniane różnym grupom odbiorców, licznie przybywającym do kopalni z całego świata.
Kolejne rozdziały są poświęcone m.in. powstaniu i budowie geologicznej złoża soli kamiennej “Wieliczka”, metodom wydobycia soli, przemianom technicznym i gospodarczym kopalni.
Rozdział Woda w kopalni soli rozpoczyna blok zagadnień dotyczących katastrofy wodnej w poprzeczni Mina na poziomie IV kopalni i najdłuższej, bo trwającej 25 lat (1992-2017), akcji ratunkowej w polskim górnictwie. Opisano przyczyny gwałtownego wdarcia się wody z piaskiem (kurzawki) do poprzeczni i walkę z zagrożeniem. Według bilansu wodnego, do poprzeczni Mina w okresie od 13 kwietnia 1992 r. do 15 października 2007 r., kiedy skutecznie zamknięto wypływ wody w poprzeczni, dopłynęło 1 037 596 m3 wody, która wyniosła z górotworu 64 089 t materiału skalnego w postaci piasku i mułu oraz 10 635 t soli. Katastrofalny wypływ wody był likwidowany za pomocą wielokierunkowych działań realizowanych z poprzeczni Mina, z dostępnych wyrobisk górniczych oraz z powierzchni terenu. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii iniekcji otworowej i rurociągowej oraz oryginalnym recepturom zaczynów uszczelniających udało się opanować wyciek, zabezpieczyć tę poprzecznię oraz przywrócić do użytkowania teren zniszczony przez dopływ wody i materiału skalnego do poprzeczni. W 2012 r. ostatecznie zlikwidowano wypływ wody, a zwieńczeniem procesu zabezpieczenia kopalni od dopływu wody do poprzeczni Mina było zakończenie 8 stycznia 2015 r. robót wiertniczo-iniekcyjnych w tym wyrobisku.
Katastrofa w poprzeczni Mina wywarły olbrzymi wpływ na dalsze funkcjonowanie kopalni i sposób myślenia w Polsce o górnictwie solnym. “Uświadomiła ona skalę problemów związanych z istnieniem kopalni i czynników jej zagrażających. Uzmysłowiła konieczność dotowania przez państwo zakładu w celu nie tylko ratowania bezcennego zabytku, ale także bezpieczeństwa położonego nad nim miasta. Jej efektem stała się restrukturyzacja zakładu, co zaowocowało powstaniem nowoczesnej firmy o bardzo dużym znaczeniu gospodarczym w Małopolsce. W toku prowadzonych prac opracowano nowoczesne metody likwidacji zagrożenia wodnego w górnictwie solnym, odstępując przy tym od wcześniejszych, sztywnych i doktrynalnych, zaleceń. Kopalnia nawiązała także ściślejsze więzi ze światem nauki, co w rezultacie przyczyniło się do znacznie dokładniejszego rozpoznania budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych złoża oraz utworów go otaczających. Prowadzone prace górnicze, zakończone sukcesem, spowodowały wzrost kwalifikacji i odbudowę poczucia dumy wielickich górników solnych”.
Wnikliwe prześledzenie procesu ratowania zabytku ułatwia Kalendarium wydarzeń związanych z poprzecznią Mina, w którym wyszczególniono prace wykonywane w określonym czasie w poprzeczni Mina, w wyrobiskach kopalni w otoczeniu poprzeczni Mina oraz na powierzchni terenu.
W książce opisano również technologie zabezpieczania kopalni w celu osiągnięcia modelu docelowego. Ostatnie rozdziały to starannie zestawione Kalendarium Kopalni Soli “Wieliczka” – natura i technika oraz obszerna Wybrana bibliografia kopalni, składająca się z pozycji publikowanych i niepublikowanych.
Książka jest bardzo bogato ilustrowana, zawiera też fragmenty map, przekrojów oraz tabele.
Wydawcą tej wyjątkowej pozycji na zlecenie Kopalni Soli “Wieliczka” Trasa Turystyczna Sp. z o.o. jest wydawnictwo NBI Media, wydawca dwumiesięcznika “Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne”.
Kopalnia Soli “Wieliczka” – natura i technika. Ratowanie zabytku. Monografia pod redakcją Andrzeja Goneta
Wieliczka 2017
ISBN 978-83-907952-6-3
Wydawca: Kopalnia Soli “Wieliczka” Trasa Turystyczna Sp. z o.o.
Przygotowanie i druk: NBI Media
Oprawa twarda, 128 s.
