Brak aktualizacji KPEiK hamuje rozwój wspólnot energetycznych

Znaczenie wspólnot energetycznych dla transformacji energetycznej

Według raportu WiseEuropa wspólnoty energetyczne mogą stać się jednym z kluczowych narzędzi integracji odnawialnych źródeł energii z krajowym systemem elektroenergetycznym. Inicjatywy łączące samorządy, przedsiębiorców i mieszkańców umożliwiają bilansowanie energii na poziomie lokalnym, odciążając sieci przesyłowe.

Eksperci podkreślają, że energetyka obywatelska zwiększa lokalną odporność systemu i aktywizuje społeczności w procesie transformacji. Jednocześnie brak jasnych regulacji utrudnia wykorzystanie jej potencjału. Obecnie rozwój wspólnot przebiega w modelu „stand-alone”, bez jednoznacznego określenia roli tych podmiotów w bilansowaniu energii i świadczeniu usług systemowych.

Potrzeba spójnej strategii energetycznej

Zdaniem autora raportu, Michała Wierzbowskiego, pełne wykorzystanie potencjału wspólnot energetycznych wymaga odważnych działań i jednolitej wizji rozwoju energetyki lokalnej. Wskazuje on, że wspólnoty nie powinny być traktowane jako oddolny eksperyment, lecz jako element systemu, którego funkcja musi zostać jasno zdefiniowana.

Eksperci rekomendują wpisanie rozwoju energetyki obywatelskiej do nowej wersji KPEiK. Dokument powinien precyzyjnie określać cele i środki techniczne, prawne oraz organizacyjne wspierające integrację OZE z krajowym systemem elektroenergetycznym. Brak takiego podejścia prowadzi do chaosu i powtarzania błędów, jakie wystąpiły przy dynamicznym rozwoju fotowoltaiki.

Rekomendacje dla rozwoju energetyki lokalnej

Raport wskazuje na konieczność opracowania długoterminowej strategii rozwoju energetyki lokalnej oraz techniczno-ekonomicznego modelu działania wspólnot i klastrów energii w warunkach KSE. Kluczowe jest również wsparcie informacyjne i szkoleniowe dla gmin oraz ułatwienie pozyskiwania środków na inwestycje.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało rozwój instrumentów wsparcia dla klastrów i spółdzielni energetycznych. W ramach najnowszego naboru 709 mln zł z KPO zostanie przeznaczone m.in. na modernizację lokalnych sieci, magazyny energii i instalacje OZE.

Konsekwencje braku aktualizacji KPEiK

Komisja Europejska skierowała przeciwko Polsce pozew do Trybunału Sprawiedliwości UE za brak aktualizacji KPEiK, którą należało przedstawić do czerwca 2024 r. Ostatnia wersja dokumentu, opublikowana w lipcu, wskazuje rozwój wspólnot energetycznych jako jeden z kluczowych filarów transformacji energetycznej. Ministerstwo zapowiada usprawnienia administracyjne oraz narzędzia analityczne, m.in. Krajowy Punkt Kontaktowy ds. OZE czy Symulator Systemu Energetycznego dla Samorządu.

Według szacunków KPEiK w 2030 r. w Polsce może funkcjonować około 300 społeczności energetycznych, choć liczba ta nie ma charakteru celu. Autorzy raportu podkreślają, że dalszy rozwój energetyki rozproszonej wymaga systemowych rozwiązań oraz jasnej wizji integracji wszystkich podsystemów energetycznych w ramach KSE.

Projekt badawczy

Raport WiseEuropa powstał w ramach projektu „COMMENCE – Community Energy in Central Europe”, finansowanego z Europejskiej Inicjatywy Ochrony Klimatu (EUKI) niemieckiego Federalnego Ministerstwa Środowiska, Działań na rzecz Klimatu, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Jądrowego.