Renaturyzacja to proces długotrwały, a przywrócenie stanu pierwotnego w wielu przypadkach jest wręcz niemożliwe. Dla poprawy warunków środowiskowych konieczne są różnego rodzaju przedsięwzięcia techniczne oraz samoistne przekształcenia wód i związanych z nimi terenów realizowane przez samą naturę.
Przykładem instalacji technicznych mogących skutecznie współdziałać w procesie renaturyzacji są kompozytowe, ruchome zapory wodne typu powłokowego, produkowane przez AQUA-Tech Sp. z o.o. Jazy powłokowe napełniane są wodą rzeczną lub powietrzem, dzięki czemu są bezpieczne ekologicznie. Wykonuje się je z materiałów kompozytowych, dlatego w trakcie wieloletniej eksploatacji nie wymagają częstych konserwacji (smarowania, malowania i innych zabezpieczeń antykorozyjnych).
Wśród działań renaturyzacyjnych prowadzonych w latach 2020–2021 była rewitalizacja ekosystemu doliny Nysy Kłodzkiej na odcinku pomiędzy jazami w Więcmierzycach i w Michałowie przez odbudowę piętrzeń w przekrojach Kopice (km 32,370) i Głębocko (km 26,700).
Efektem budowy stopni wodnych Głębocko i Kopice były m.in.:
- ograniczenie procesów erozji dna rzeki i obniżania się poziomu wód gruntowych na obszarach Natura 2000 i rezerwatowych;
- powstrzymanie wysychania starorzeczy i stepowienia krajobrazu doliny Nysy Kłodzkiej;
- zwiększenie retencji wód powierzchniowych i gruntowych;
- ograniczenie skutków suszy hydrologicznej;
- eliminacja wysychania studni i ujęć wód gospodarskich;
- zróżnicowanie i wzbogacenie środowiska wodnego ryb i organizmów wodnych;
- wzmocnienie siedlisk strefy przywodnej i sprawności korytarza ekologicznego doliny Nysy Kłodzkiej;
- poprawa warunków tlenowych wód i ograniczenie zanieczyszczeń pływających dzięki pracy elektrowni wodnych, wspomagających naturalne procesy samooczyszczania się wód;
- pozyskanie czystej ekologicznie energii i zwiększenie udziału produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.
Należy również dodać, że przy każdym tego typu obiekcie powstają przepławki dla ryb, a wypełnienie koryta rzeki poprawia warunki bytowania ryb, szczególnie w okresach suchych.
W ramach prac badawczo-rozwojowych spółka AQUA-Tech opracowała system AQUA-Control, który utrzymuje zadany poziom piętrzenia, magazynując wodę w korycie rzeki. Opracowany system autonomicznie pobiera dane pogodowe (alerty) i w przypadku zagrożenia decyduje o udrożnieniu koryta rzeki (opuszczeniu instalacji jazowych), przygotowując koryto rzeki na przyjęcie wód wezbraniowych, po wcześniejszym poinformowaniu okręgowego centrum kryzysowego.
Sondy pomiarowe działające przy każdym progu śledzą falę wezbraniową i w momencie przejścia punktu kulminacyjnego rozpoczynają piętrzenie, spowalniają przepływ, wywłaszczając falę wezbraniową (powodziową).
System może być implementowany modułowo. Zależnie od potrzeb może składać się z kilku lub kilkunastu obiektów. Obiekty mogą współdziałać w krajowym systemie zarządzania zasobami wodnymi, przeciwdziałając powodziom oraz wspomagając retencję. Te nowoczesne obiekty skutecznie wspierają cele środowiskowe.
AQUA-Tech Sp. z o.o.
e-mail: biuro@aqua-tech.info.pl
tel.: +48 324 417 717; kom.: +48 884 302 109
www.aqua-tech.info.pl