Jakość remediacji
Jakość remediacji gruntów zależy od precyzyjnego zdiagnozowania problemu oraz zastosowania odpowiednich technologii do usunięcia zanieczyszczeń. Pierwszy z wymienionych czynników odnosi się do badań terenowych i laboratoryjnych, dzięki którym identyfikujemy rodzaj zanieczyszczeń, w tym metali ciężkich, substancji ropopochodnych oraz innych toksycznych związków chemicznych. Tutaj należy zwrócić szczególną uwagę na metody poboru próbek, które powinny być wykonane przez jednostki posiadające akredytację w tym zakresie. Niestety praktyka pokazuje, że pobór, na który składa się m.in. pozyskanie próbki przy użyciu różnych technik wiertniczych (z dużych głębokości), często wykonywany jest przez jednostki nieakredytowane w tym zakresie. Takie podejście powoduje, że otrzymane wyniki są zafałszowane i nie odpowiadają rzeczywistości. Może to narażać inwestora czy też władającego terenem na dodatkowe ryzyka. Wybór metody remediacji powinien być oparty na gruntownej analizie, uwzględniającej właściwości fizyko-chemiczne zanieczyszczeń, warunki geologiczne, warunki hydrogeologiczne, sposób transportu zanieczyszczenia, źródło zanieczyszczenia, etap rozpadu zanieczyszczenia i wiele innych.
Wśród metod remediacji znajdują się:
- bioremediacja – wykorzystanie mikroorganizmów do biodegradacji zanieczyszczeń;
- fitoremediacja – zastosowanie roślin do absorpcji, degradacji lub stabilizacji zanieczyszczeń;
- technologia fizyczno-chemiczna, np. immobilizacja zanieczyszczeń, solidyfikacja, desorpcja termiczna, utlenienie / redukcja, płukanie gruntu (soilwashing), ekstrakcja lotnych związków (venting) biowentylacja (bioventing), przesiewanie, bariery reaktywne, bariery izolujące rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń, skimming, sparging, pompuj i oczyszczaj, geotuby, prasy filtracyjne.
Trwałość efektów remediacyjnych
Oczyszczony teren powinien pozostać wolny od zanieczyszczeń przez długi czas, co wymaga zastosowania technologii zapewniających długoterminową stabilność efektów. Trwałość remediacji zależy od:
- usunięcia źródła zanieczyszczeń – zapobieganie dalszemu uwalnianiu toksycznych substancji;
- zapobiegania wtórnemu zanieczyszczeniu – ochrona przed procesami naturalnymi, takimi jak wymywanie zanieczyszczeń pod wpływem wód opadowych;
- monitoringu po zakończeniu remediacji – regularne kontrole i natychmiastowe działania w odpowiedzi na wykryte problemy.
Nowoczesne podejście do remediacji
Nowoczesne podejście do remediacji oznacza minimalizowanie wpływu procesów remediacyjnych na środowisko oraz stosowanie technologii o niskim zużyciu energii i zasobów. Naprzeciw oczekiwaniom wychodzą metody remediacji stosowane w miejscu zanieczyszczenia – in situ, które mimo konieczności wcześniejszego zaplanowania generują nieporównywalnie niższe koszty w stosunku do metod ex situ (wykopywanie i wywóz gruntu z zanieczyszczeniem). Odpowiednie przeprowadzenie badań środowiskowych pozwala tak dobrać metodę remediacji, aby efektywny czas remediacji był jak najkrótszy. Technologie in situ są bezinwazyjne i w pełni przyjazne środowisku, co czyni je metodami dużo bardziej atrakcyjnymi, jeżeli chodzi o świadome i optymalne rozwiązania. Przykładem udanej remediacji jest oczyszczenie terenów po byłych zakładach przemysłowych w Rudzie Śląskiej (Koksownia) i Świętochłowicach (Zakłady Chemiczne Hajduki). Dzięki odpowiednim działaniom zdegradowane obszary zostają przekształcone w parki, tereny rekreacyjne lub obszary mieszkaniowe. Tego rodzaju projekty dowodzą, że możliwe jest przywrócenie wartości użytkowej i ekologicznej terenów wcześniej zdegradowanych, co ma ogromne znaczenie dla społeczności lokalnych i środowiska.