Infrastruktura pod presją zmian

Konferencja Infrastruktura Polska i Budownictwo rozpoczęła się nieoczywistym akcentem – prezentacją przedstawiciela agencji ONZ zajmującej się promocją idei zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej. Wystąpienie inauguracyjne W kierunku neutralności klimatycznej. Rola infrastruktury i budownictwa w realizacji globalnych zobowiązań wygłosił Kamil Wyszkowski, krajowy przedstawiciel, dyrektor wykonawczy UN Global Compact Network Poland, przedstawiciel, UNOPS w Polsce.

Następnie zgromadzeni goście wysłuchali pierwszego panelu dyskusyjnego Zamówienia publiczne. Tematem przewodnim debaty stał się niedawny wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w tzw. sprawie Kolin, dotyczący obostrzeń w dopuszczaniu podmiotów spoza UE do ofertowania zamówień realizowanych na terenie Wspólnoty. Zdaniem Arkadiusza Arciszewskiego jest to krok w dobrym kierunku, bowiem podmioty z krajów UE są ograniczane przez szereg obostrzeń regulacyjnych, którym nie podlegają zewnętrzni oferenci. Co więcej, informacje podawane przez te podmioty są trudne do zweryfikowania. Jak podkreślił Marcin Mochocki, PKP PLK zastosowało już w praktyce postanowienia TSUE podczas ogłoszenia postępowania na modernizację 100-kilometrowego odcinka linii kolejowej o wartości ok. 5 mld zł. Zaznaczył jednak, że dla mniejszych przetargów preferencje dla unijnych przedsiębiorstw mają mniejsze znaczenie. Do postanowień TSUE nawiązała także Agnieszka Olszewska, prezes Urzędu Zamówień Publicznych, deklarując, że rozpoczął się już proces legislacyjny włączający zmiany do planowanej nowelizacji Prawa zamówień publicznych.

Uczestnicy dyskusji odnieśli się również do kwestii zachowania równowagi sił i dobrej współpracy pomiędzy uczestnikami procesu zamówień publicznych. Arkadiusz Arciszewski zauważył, że każda strona procesu zamówień publicznych powinna dążyć do tego, aby zakończyć inwestycję jak najszybciej. Z kolei prezes Agnieszka Olszewska podkreśliła, że uczestnicy procesu zamówień publicznych nie oczekują rewolucyjnych zmian, a jedynie oczyszczenia otoczenia regulacyjnego i doprecyzowania pewnych kwestii, które dziś rodzą problemy. Anna Łopaciuk zauważyła, że to właśnie trudności w relacjach pomiędzy zamawiającym i wykonawcą sprawiają, że finansowanie kontraktów na podstawie zamówień publicznych niesie ze sobą więcej wyzwań i ryzyk niż zamówienia na zasadach rynkowych. Konkluzję debaty wygłosił Bartosz Tokarski, mówiąc, że dla prawidłowej realizacji kontraktu konieczny jest stały kontakt między uczestnikami zamówienia publicznego na każdym etapie jego realizacji.

Kolejnym punktem programu było case study: Zarządzanie sporem z zamawiającym jako forma zarządzania kontraktem na różnych etapach życia projektu, zaprezentowane przez Annę Prigan, radcę prawnego, partnera w kancelarii Wardyński i Wspólnicy, oraz dr hab. Marcina Lemkowskiego, prof. UAM, adwokata, wspólnika w kancelarii Wardyński i Wspólnicy.

Po wystąpieniu przedstawicieli kancelarii nadszedł czas na panel drugi Inwestycje kolejowe i transport. Głównym punktem dyskusji pomiędzy ekspertami rynku kolejowego był rozwój inwestycji na kolei w nadchodzących latach. Krzysztof Celiński zaczął od stwierdzenia, że istotne usprawnienie infrastruktury kolejowej wcale nie wymaga wielomiliardowych inwestycji. Zacząć należy od upraszczania i cyfryzacji istniejących rozwiązań. Jak zauważył dr Jakub Majewski, kontrakty wieloletnie wymagają czasu na zainicjowanie zmian. Szybciej natomiast można reagować w przypadku prac utrzymaniowych, które w ostatnich latach przyniosły spektakularne sukcesy, skracając istotnie czas przejazdu składów pasażerskich i towarowych. Tymczasem cały rynek, zdaniem Marcina Mochockiego, ma przed sobą ogromny potencjał inwestycyjny. Ten rok będzie rokiem podpisywania umów, by następnie branża mogła przejść do realizacji.

Innym poruszonym przez debatujących tematem były specjalistyczne projekty kolejowe, takie jak realizowane w ramach budowy CPK. Jak zakomunikował Michał Jasiak, CPK jest w przededniu przejścia od fazy projektowej do realizacyjnej. Już niedługo rozpoczną się bowiem prace ziemne na placu budowy. Jest to projekt wieloetapowy, rozpisany na lata, a każdego roku w ramach zamówień publicznych będą oferowane kontrakty o wartości od 10 do 15 mld zł.

Gdy dobiegła końca przerwa lunchowa, na scenie wystąpił Przemysław Wyrzykowski, dyrektor ds. rozwoju sieci w Schüttflix Polska, z prezentacją Wykorzystanie nowoczesnych metod cyfrowych w procesie zakupu i logistyki kruszyw.

Kolejny panel – Infrastruktura drogowa – rozpoczął się jasną deklaracją przedstawiciela największego zamawiającego w tym obszarze, GDDKiA. Tomasz Kwieciński podkreślił, że inwestycje drogowe przeżywają obecnie swój renesans. Co roku powstają setki kilometrów nowych dróg nie tylko w ramach autostrad czy dróg szybkiego ruchu, ale także dróg lokalnych. Jedną z obaw prezentowanych przez wykonawców jest jednak rozłożenie inwestycji w czasie. Przedstawiciel GDDKiA zapewnił, że aby przygotować rynek na nadchodzące inwestycje, instytucja publikuje stale informacje o planowanych przetargach w kilkuletnim horyzoncie czasowym. Jan Styliński zauważył z kolei, że większym problemem związanym z realizacją bardzo wielu planowanych inwestycji infrastrukturalnych może być wąskie gardło administracyjne, które nie da sobie rady z obsługą takiej liczby procesów. Przyznał jednak, że bez cienia wątpliwości górka inwestycyjna jest korzystniejsza niż brak inwestycji.

Na kolejną problematyczną kwestię zwrócił uwagę Kamil Simka. Jego zdaniem w przeciwieństwie do GDDKiA w samorządach brakuje dalekosiężnego planowania inwestycyjnego, co uniemożliwia odpowiednie rozłożenie projektów w czasie i ograniczenie kosztów. Nie ma też standardu zamówień publicznych w ramach jednostek samorządu, przez co wykonawcy muszą za każdym razem dostosowywać się do innych wytycznych. Michał Siembab dodał, że problemem są również niewielkie możliwości finansowe samorządów, a także długie i uciążliwe procesy wstępne dla podpisania umów PPP.

Na zakończenie Jan Styliński zwrócił uwagę, że w Polsce mamy ok. 3000 inwestorów publicznych, biorąc pod uwagę wszystkie jednostki samorządu terytorialnego. Strona publiczna powinna zadbać o racjonalne rozłożenie w czasie zgłoszonych przez nie projektów.

W ostatnim segmencie merytorycznym wystąpiła Emilia Błach, dyrektor Działu Ofertowo-Projektowego w Soletanche Polska, z prezentacją Jak posadowione są strategiczne inwestycje infrastrukturalne? Studium przypadku na przykładzie wybranych realizacji Soletanche Polska.

Zakończenie tej prezentacji zwiastowało nadejście kulminacyjnego momentu konferencji – debaty liderów polskiego budownictwa na temat inwestycji strategicznych. Panel, na prośbę moderatora, rozpoczął się krótką przemową Jarosława Orlińskiego, reprezentanta MFiPR, który podsumował bieżący stan wykorzystania środków inwestycyjnych z KPO i innych funduszy. Jak zaznaczył, wykorzystanie pieniędzy z tych źródeł wygląda w tym momencie bardzo dobrze. Niedawno MFiPR zapowiedziało wraz z Ministerstwem Infrastruktury zintensyfikowanie prac w segmencie kolejowym. Panelista podkreślił, że Polska jest jednym z liderów wykorzystania funduszy UE i obecnie ubiega się w konkursie o kolejne 500 mln zł dodatkowych środków.

Nastroje studził nieco Stefan Bekir Assanowicz, mówiąc, że oprócz rozmowy o wielkich, nadchodzących inwestycjach warto skupić się także na wielu nierozwiązanych problemach z przeszłości, szczególnie kwestii waloryzacji kontraktów. Jego zdaniem wykonawcy tracą obecnie ogromnie dużo czasu i pieniędzy na walkę o należne im wynagrodzenia. Często wieloletnia batalia sądowa kończy się przy stole mediacyjnym, gdzie de facto spór powinien trafić w pierwszej kolejności. Podobnego zdania był Jorge Calabuig Ferre. Powiedział, że brak właściwej formuły rewaloryzacyjnej powoduje szereg batalii sądowych, które z kolei skutkują opóźnieniami w realizacji i kolejnym wzrostem kosztów inwestycji. Jeszcze niedawno firmy cieszyły się, jeśli w umowach pojawiały się zapisy o pięcioprocentowej rewaloryzacji. Dziś niewystarczające okazują się limity 15-procentowe, szczególnie jeśli chodzi o inwestycje zakontraktowane przed COVID-19 i wojną w Ukrainie.

Na temat zmiennej koniunktury i nieprzewidywalności rynku budowlanego wypowiedział się także Janusz Władyczak, mówiąc, że od zawsze jest on uważany za rynek dość wysokiego ryzyka. Zgodził się z tym Nicolas Dépret. Jego zdaniem, choć Polska już od kilku dekad jest jednym z największych rynków budowlanych w Europie, brakuje nam stabilności. Jest albo kryzys, albo boom inwestycyjny. A boom inwestycyjny to często jedynie inny rodzaj kryzysu.

W kontekście inwestycji o znaczeniu strategicznym przedstawiciel GDDKiA zadeklarował, że od wielu lat projekty drogowe są ściśle konsultowane ze stroną wojskową, tak aby zapewnić odpowiednią przepustowość i wytrzymałość powstającej infrastruktury.

Debatę zakończył Nicolas Dépret, wyrażając wspólne zdanie wszystkich prelegentów, że zarówno w gronie podmiotów publicznych, jak i wykonawców brakuje jasnego kierunku strategicznego rozwoju branży budowlanej – powinna paść wyraźna deklaracja władz po konsultacjach z sektorem, czy będzie to infrastruktura drogowa, kolejowa, mieszkalnictwo, energetyka, czy coś jeszcze innego.

Zwieńczeniem konferencji była gala wręczenia prestiżowych Diamentów Infrastruktury i Budownictwa. Nagrody te zostały przyznane firmom, które wyróżniły się najwyższą jakością wykonawstwa i skuteczną strategią biznesową. Kapituła konkursu wyłoniła laureatów w 13 kategoriach konkursowych, z których dwie pojawiły się na wydarzeniu po raz pierwszy.

https://executiveclub.pl