Budownictwo
Drogi
Energetyka
Geoinżynieria
Hydrotechnika
Inż. Bezwykopowa
Kolej
Mosty
Motoryzacja
Tunele
Wod-Kan
Modernizacje obejmują przebudowy kolektorów kanalizacji ogólnospławnej, nowe podejście do funkcjonowania przelewów burzowych, budowę zbiorników oraz kolektorów retencyjnych. Wszystkie te działania są spójne dzięki opracowaniu masterplanu retencyjnego dla Krakowa. Celem tych działań jest zwiększenie odporności infrastruktury na opady ekstremalne i ograniczenie negatywnego wpływu zrzutów burzowych.
Wzrost częstotliwości intensywnych opadów deszczu, obserwowany w ostatnich dekadach, obciąża istniejące systemy kanalizacyjne, prowadząc do podtopień i przeciążeń hydraulicznych. Dotyczy to w szczególności kanalizacji ogólnospławnej, która odprowadza ścieki sanitarne oraz wody opadowe. Wzrastająca liczba mieszkańców, intensywny rozwój urbanistyczny i zmiany klimatu prowadzą do wzrostu presji na infrastrukturę kanalizacyjną. Zarządzanie wodami opadowymi w Krakowie stanowi jedno z kluczowych wyzwań dla bezpieczeństwa miasta.
Modelowanie hydrauliczne sieci kanalizacyjnej
Wodociągi Miasta Krakowa SA jako pierwsze w Polsce opracowały modele hydrauliczne sieci kanalizacyjnej i wodociągowej ze 100-procentowym odzwierciedleniem stanu istniejącego (wszystkie dane z GIS-u zostały przeniesione do obu modeli). Zbudowano też sieć 32 deszczomierzy, zlokalizowanych w obiektach spółki, które pokryły całą zlewnię kanalizacyjną Krakowa, notabene IMGW czerpie dane z tych deszczomierzy do własnych prognoz. Modelowanie służy temu, aby w sposób odpowiedzialny rozwijać sieć i nią zarządzać. Zbudowany model jest zintegrowany z szeregiem urządzeń pomiarowych na sieciach wodociągowej i kanalizacyjnej, siecią deszczomierzy, danymi z systemu bilingowego, co daje możliwość oceny pracy sieci w czasie rzeczywistym. Dodatkowo istnieje możliwość podłączenia modelu prognostycznego pogody, co w połączeniu z bieżącymi informacjami na temat stanu sieci kanalizacyjnej umożliwia reakcję wyprzedzającą wystąpienie wylania z sieci kanalizacyjnej.
Strategia wielopoziomowej retencji
Miasto wdrożyło trójstopniowe podejście do zagospodarowania wód opadowych.
Poziom I – retencja lokalna na terenach prywatnych
Krakowski program małej retencji wód opadowych, znany również jako Krakowska mikroretencja wód opadowych i roztopowych, to inicjatywa Gminy Miejskiej Kraków mająca na celu wspieranie działań służących ochronie zasobów wodnych przez dofinansowanie inwestycji związanych z gromadzeniem i wykorzystaniem wód opadowych i roztopowych. Program funkcjonuje od 2014 r. i cieszy się dużym zainteresowaniem mieszkańców Krakowa. W ciągu pierwszych lat działania zrealizowano setki inwestycji wspierających małą retencję. Dzięki współfinansowaniu przez Gminę Miejską Kraków mieszkańcy mają możliwość realizacji inwestycji przyczyniających się do poprawy jakości środowiska i zwiększenia odporności miasta na skutki zmian klimatycznych. Dodatkowo Wodociągi Miasta Krakowa SA już w 2011 r. nałożyły na inwestorów obowiązek retencjonowania wód opadowych dla obiektów kubaturowych przyłączanych do kanalizacji ogólnospławnej. Każdy zbiornik jest wyposażony w regulator odpływu, którego zadaniem jest opóźnienie odpływu wód opadowych z odwadnianego obiektu. Dodatkowo taki sam wymóg stosowany jest w przypadku przebudowy bądź budowy nowych układów drogowych odwadnianych przez kanalizację ogólnospławną.
Poziom II – zielono-niebieska infrastruktura miejska (parki, zbiorniki otwarte)
Kraków konsekwentnie realizuje politykę wdrażania zielono-niebieskiej infrastruktury, integrując rozwiązania przyjazne środowisku z przestrzenią miejską. Działania te mają na celu poprawę jakości życia mieszkańców, zwiększenie odporności miasta na zmiany klimatyczne oraz promowanie zrównoważonego rozwoju. Przykładowe realizacje z ostatnich lat (ul. Krupnicza – zielono-błękitna arteria, park im. Wisławy Szymborskiej, Niebiański Ogród Krakowian w Czyżynach) pokazują, że Kraków skutecznie integruje zieleń i elementy wodne z przestrzenią miejską, tworząc przyjazne środowisko dla mieszkańców i przyczyniając się do adaptacji miasta do zmian klimatycznych.
Poziom III – retencja kanałowa i zbiornikowa w systemie kanalizacyjnym
Opracowanie dokumentu, który określa cele i strategie retencjonowania wód opadowych prowadzące do odciążenia systemu kanalizacyjnego, czyli zmniejszenia obciążenia hydraulicznego sieci kanalizacji ogólnospławnej. Efektem ma być redukcja wylewów, zapobieganie oraz ograniczanie występowania lokalnych podtopień i zalewisk, szczególnie w obszarach o niskiej retencji naturalnej, a także ograniczenie zrzutów przez przelewy burzowe, a więc zmniejszenie ilości zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska wodnego.
Działania prowadzone w Krakowie stanowią przykład integracji nowoczesnych technologii z długofalowym planowaniem urbanistycznym. Dzięki analizom hydraulicznym, wdrażaniu retencji miejskiej i modernizacji przelewów możliwe jest ograniczenie zagrożeń związanych z opadami ekstremalnymi przy jednoczesnym zwiększeniu efektywności systemu kanalizacyjnego.
Referat wygłoszony na konferencji – NO-DIG POLAND 2025
