Cykl życia sieci wodociągowej zaczyna się w fazie projektu – na tym etapie decydujemy o rozwiązaniach technicznych i implementowanych technologiach. To również moment, w którym szacujemy koszty inwestycji oraz – co jest bardzo korzystną, acz nie dość często stosowaną praktyką – analizujemy koszty eksploatacji i żywotność projektowanej instalacji. Biorąc pod uwagę, że budowa sieci wodociągowej to inwestycja na minimum 100 lat, zastanowienie się nad przyszłymi kosztami eksploatacji i sposobami mitygacji tych kosztów wydaje się bardzo ważne.
Zastosowanie materiałów o podwyższonych i niezmiennych w czasie parametrach technicznych, takich jak żeliwo sferoidalne, umożliwia redukcję kosztów nie tylko na etapie wykonawstwa, ale także późniejszego użytkowania sieci wodociągowej. VonRoll hydro ma ponad 100-letnie doświadczenie w produkcji rur wodociągowych z żeliwa i, jak pokazuje praktyka, ten materiał sprawdza się najlepiej. Statystki awaryjności sieci wodociągowych jednoznacznie wskazują, że rurociągi z żeliwa sferoidalnego charakteryzują się najmniejszą awaryjnością.
Postęp technologiczny pozwolił udoskonalić stosowane w dalekiej przeszłości rozwiązania, które funkcjonują do dziś, i przejść od sztywnego żeliwa szarego do bardziej sprężystego, sferoidalnego oraz wprowadzić gumowe uszczelki TYTON do złączy kielichowych, nadając im elastyczność. Ponadto złącza kielichowe blokowane na garbie spawalniczym BLS eliminują konieczność stosowania bloków oporowych, a w połączeniu z zewnętrzną powłoką specjalną DUKTUS ZMU rury vonRoll można stosować w najbardziej ekstremalnych sytuacjach, takich jak obszary występowania prądów błądzących, grunty agresywne, prace z użyciem technologii bezwykopowych. Technologie te rozwijane są od dekad, a w ostatnich latach jesteśmy świadkami prawdziwego boomu. Przewierty sterowane i kraking to metody, po które coraz częściej sięgają spółki wodociągowe w całej Polsce jako alternatywne wobec tradycyjnej budowy w wykopie otwartym. Prym wiedzie tutaj Warszawa, Łódź i Kraków, gdzie z pełną świadomością sięga się po żeliwo, a my odpowiadamy na to zapotrzebowanie i dostarczamy rury vonRoll Duktus ZMU BLS. Wybór technologii bezwykopowych ogranicza nakłady związane z kosztownym zajęciem terenu, odnowieniem nawierzchni i kosztami społecznymi, takimi jak uciążliwość spowodowana prowadzeniem prac budowlanych na obszarach zurbanizowanych.
Projekt to, jak już powiedziano, dopiero początek cyklu życia sieci. Przy założeniu współczynnika wymiany sieci wynoszącego 1% rurociągi powinny bezawaryjnie spełniać swoje funkcje przez co najmniej 100 lat. Przez ten czas sieć potrzebuje stałego nadzoru i wysiłku eksploatacyjnego w celu utrzymania bezpiecznych i pewnych dostaw wody do odbiorców.
Cały okres eksploatacji niesie ze sobą koszty wykrywania i usuwania awarii oraz wymiany zużytych i uszkodzonych przewodów. Znakomity odsetek awarii i nieszczelności powstaje w narażonych na uderzenia hydrauliczne rurociągach przesyłowych i rozdzielczych oraz przyłączach i armaturze towarzyszącej, dlatego wybór odpowiedniego materiału, szczególnie w przypadku rurociągów, oraz zastosowanie wysokiej jakości armatury zaporowej i regulacyjnej (nawiertki, zasuwy, regulatory ciśnień) pozwalają na znaczną redukcję awaryjności sieci, a tym samym skrócenie czasu pracy przeznaczonego na diagnostykę i naprawy.
Warto nadmienić, że w sieciach zbudowanych z tworzyw sztucznych możliwości przeprowadzenia bezinwazyjnej i niskonakładowej lokalizacji awarii opartej na drganiach materiałów są utrudnione z uwagi na ograniczoną propagację drgań w rurach wykonanych z tego typu materiałów.
Zastosowanie systemów rurowych z żeliwa sferoidalnego vonRoll hydro Duktus zdecydowanie zwiększa bezpieczeństwo eksploatacyjne i trwałość sieci, a w rzadkich przypadkach awarii. Żeliwo ułatwia ich wykrycie za pomocą metod akustycznych. Operatorzy wyposażeni w urządzenia do odsłuchu sieci z łatwością mogą zlokalizować istnienie nawet niewielkich ukrytych awarii w rurociągach z żeliwa czy stali za pomocą prostych narzędzi, takich jak kieszonkowy geofon Leakpen vonRoll hydro. Tego typu urządzenia można wykorzystywać podczas rutynowych prac eksploatacyjnych na sieci, takich jak przeglądy hydrantów czy legalizacja wodomierzy, w celu zwiększenia wykrywalności awarii i ograniczenia coraz bardziej kosztownych strat wody.
Literatura fachowa wskazuje, że powstanie i ujawnienie awarii dzieli 90–120 dni, a lokalizacja przecieku i naprawa rzadko przekracza kilka dni. Natura tego zjawiska wskazuje, że czas od powstania awarii do jej zlokalizowania jest kluczowy dla redukcji kosztów związanych z awariami sieci wodociągowych. Cieszący się coraz większym powodzeniem stały monitoring akustyczny, wspomagany przez specjalistyczne narzędzia informatyczne i zaawansowane algorytmy korelacyjne, pozwala skrócić czas od wystąpienia awarii do jej zlokalizowania nawet do jednej doby, tym samym obniżając straty wody oraz nakłady pracy i środków potrzebnych do zlokalizowania awarii. Awarie wychwycone przed ich ujawnieniem się dają operatorom sieci możliwość przejęcia inicjatywy, zaplanowania napraw i wymiany przewodów, ograniczając wysiłek organizacyjny i zmniejszając uciążliwość robót dla mieszkańców. Nieplanowane wyłączenia i naprawy są znacznie kosztowniejsze i bardziej uciążliwe od tych zaplanowanych i przeprowadzonych w przemyślany sposób.
Kluczem do bezpiecznych dostaw wody jest sieć wodociągowa zaprojektowana i zbudowana z myślą o 100 latach niskonakładowej eksploatacji, wysokiej trwałości i niewielkiej awaryjności. Monitoring pracy sieci dostarcza danych potrzebnych do racjonalnego planowania działań eksploatacyjnych i naprawczych, a stałe badanie pracy sieci za pomocą rejestratorów szumu umożliwia lokalizację nowo powstających awarii. System rur z żeliwa sferoidalnego vonRoll hydro Duktus idealnie wpisuje się w koncepcję trwałej i bezpiecznej sieci wodociągowej, a rozwiązania diagnostyczne vonRoll hydro pozwalają na obniżenie kosztów strat wody i eksploatacji sieci wodociągowej, uzupełniając tym samym rozwiązania infrastrukturalne.