Szalunki tracone jako element optymalizacji kosztów i czasu budowy – przykład na podstawie własnych badań porównawczych rynków polskiego i skandynawskiego

Jednym z obszarów szczególnie podatnych na optymalizację są prace fundamentowe. Tradycyjnie stosowane szalunki systemowe, mimo swojej wielorazowości, generują wysokie koszty logistyczne, wymagają dużych zasobów ludzkich oraz sprzętowych, a ich montaż i demontaż wydłuża harmonogram budowy. Alternatywą są szalunki tracone, które pozostają na miejscu po betonowaniu, eliminując wiele etapów typowych dla tradycyjnych technologii.

Czym są szalunki tracone i jak działają?

Szalunki tracone to prefabrykowane elementy, wykonane najczęściej z blach stalowych, które po zabetonowaniu pozostają na stałe w konstrukcji. Nie wymagają zatem demontażu ani magazynowania po użyciu, co redukuje czas i koszty związane z logistyką. Są zazwyczaj lżejsze, łatwiejsze w transporcie i instalacji, skracając czas budowy. Ten rodzaj szalunków zazwyczaj wymaga obsługi przez wyłącznie jednego lub dwóch pracowników, bez użycia dźwigu. Stanowią jednocześnie formę dla betonu oraz dodatkową warstwę ochronną lub izolacyjną fundamentu, co może prowadzić do dalszych oszczędności energetycznych w trakcie eksploatacji budynku. Ich montaż jest wyjątkowo szybki – elementy dostarczane są na plac budowy w gotowych odcinkach, które montuje się bez potrzeby ciężkiego sprzętu. Dzięki temu ta technologia znajduje zastosowanie zwłaszcza w budowach o skomplikowanej geometrii, wąskich wykopach, gdzie dostęp dla żurawi jest utrudniony, a także projektach realizowanych w szybkim tempie lub przy ograniczonej przestrzeni składowej.

Choć początkowe koszty zakupu i transportu szalunków traconych mogą być wyższe, ich wyżej wymienione zalety sprawiają, że mogą być korzystnym rozwiązaniem w wielu projektach budowlanych.

Badania własne RECOSTAL – metodologia i założenia

W 2019 r. przeprowadziłam badania porównawcze dla rynku polskiego i skandynawskiego, analizując koszty i czas budowy fundamentów o różnych wysokościach, m.in. 0,3 m, 0,4 m, 0,5 m.

Porównanie obejmowało:

• koszty materiałów (systemowe vs. tracone),
• czas montażu i demontażu (dla szalunków systemowych),
• koszty robocizny i zapotrzebowanie na pracowników,
• logistykę (transport, magazynowanie, wywóz gruntu).

Wyniki pokazują, że choć ceny jednostkowe od tego czasu znacząco wzrosły (inflacja, wzrost kosztów surowców), relacja pomiędzy kosztami obu technologii pozostała podobna, co czyni wnioski nadal aktualnymi.

Korzyści ze stosowania szalunków traconych RECOSTAL

Skrócenie czasu realizacji.
Przy fundamentach o wysokości 0,5 m czas wykonania zmalał z 29 dni (szalunki systemowe) do ok. dwóch dni (RECOSTAL Speed Edge). Wynika to z wyeliminowania etapów montażu i demontażu oraz mniejszego zaangażowania sprzętu.

Redukcja kosztów całkowitych.
Dla fundamentów o wysokości 0,3 m oszczędność wynosiła nawet ponad 6 tys. € na 140 m².

Prostsza logistyka na placu budowy.
Brak konieczności magazynowania i transportu ciężkich elementów systemowych oznacza brak operacji dźwigowych i mniejsze ryzyko błędów montażowych.

Lepsze dopasowanie do skomplikowanych projektów.
Technologia RECOSTAL sprawdza się szczególnie w projektach miejskich i przemysłowych, gdzie przestrzeń jest ograniczona, a fundamenty mają zróżnicowaną geometrię.

Funkcje dodatkowe – izolacja i trwałość.
W zależności od typu produktu szalunek tracony może również pełnić funkcję warstwy izolacyjnej, ograniczając straty ciepła i dodatkowe prace wykończeniowe.

Przykłady wdrożeń

• Polska: fundamenty hali przemysłowej – skrócenie harmonogramu o trzy tygodnie, obniżenie kosztów robocizny o 25%.
• Szwecja: projekt miejski z ograniczoną przestrzenią – możliwość realizacji bez żurawi, montaż przez dwuosobowy zespół w dwa dni.

Technologia szalunków traconych RECOSTAL to przykład, jak nowoczesne materiały mogą znacząco wpłynąć na ekonomię i efektywność budowy. Eliminacja demontażu, uproszczenie logistyki oraz dodatkowe funkcje izolacyjne pozwalają ograniczyć koszty zarówno w fazie budowy, jak i eksploatacji obiektu.

W warunkach rosnących cen materiałów i robocizny, a także presji terminów szalunki tracone stają się realną alternatywą dla systemowych rozwiązań, szczególnie w projektach wymagających szybkiej realizacji lub w trudnych warunkach terenowych.

Optymalizacja kosztów budowy i eksploatacji wymaga podejścia systemowego, obejmującego wybór odpowiednich materiałów, technologii, procesów budowlanych, jak również zarządzania budynkiem i jego eksploatacją. Nowoczesne technologie i innowacyjne rozwiązania umożliwiają nie tylko obniżenie kosztów w krótkim okresie, ale także zapewniają trwałość, efektywność energetyczną oraz oszczędności w dłuższej perspektywie czasowej.

https://concrete.dywidag.com/pl