Polskie miasta stawiają na kolej aglomeracyjną

Jeszcze w 2015 r. największy inwestor – PKP PLK – planuje ogłosić przetargi o łącznej wartości 11 mld zł. W kolejnych latach, wykorzystując również środki UE, zarządca infrastruktury będzie wydawał średnio 8 mld złotych. Jednym z największych beneficjentów wielkiej modernizacji mogą okazać się koleje aglomeracyjne, które wspólnie z lokalnymi samorządami mają własne plany rozwoju i walczą o własny dostęp do środków z UE.

– Inwestycje obejmą setki kilometrów torów, często przebiegających przez środek miasta. Wiele z nich kwalifikuje się do generalnego remontu. Stanowią jednak potencjał do szybkiego rozwoju miejskiego transportu publicznego – ocenia Tomasz Szuba, prezes zarządu TINES.

Śmiałe plany władz miast i kolejarzy, budzą jednak wątpliwości mieszkańców, których domy znajdują się w sąsiedztwie linii kolejowych. Obawiają się, że zwiększenie natężenia ruchu kolejowego wiązać będzie się ze wzrostem hałasu oraz drgań, tymczasem może się okazać, że dzięki planowanym inwestycjom sąsiedztwo kolei stanie się mniej uciążliwe. – Nowoczesne maty wibroizolacyjne instalowane pod konstrukcją nawierzchni szynowej, umożliwiają ograniczenie transmisji drgań do otoczenia drogi kolejowej do 20 dB – mówi Bogusława Kruk z działu technicznego TINES.

Miliardowe plany

Najwięcej, bo aż 25 mld złotych do 2022 r. zostanie zainwestowanych w przebudowę Warszawskiego Węzła Kolejowego. Z tego 11 mld zł wyda Warszawa, 8 mld zł PKP PLK, a 6 mld zł PKP SA. W Warszawie przeprowadzona zostanie kompleksowa modernizacja linii średnicowej pomiędzy Warszawą Wschodnią i Zachodnią o wartości ok. 1,5 mld zł. Zaplanowano również modernizację linii obwodowych – pomiędzy Warszawą Gdańską a Gołąbkami i Warszawą Zachodnią (koszt ok. 400-500 mln zł). Prace mają się rozpocząć także na linii do Piaseczna oraz Grodziska Mazowieckiego. Planowane jest zwiększenie przepustowości na trasach do Ożarowa Mazowieckiego, Mińska Mazowieckiego i Otwocka. Powstanie również 6 nowych przystanków kolejowych a 9 zostanie zmodernizowanych.

Inwestycje dotyczą także innych aglomeracji. Za kwotę 436 mln złotych Poznań wraz z otaczającymi gminami wybuduje 60 węzłów przesiadkowych z 10 tys. miejsc parkingowych. Miasto ma przygotowane jeszcze 4 projekty na kwotę ponad 1,5 mld złotych. Podobne plany mają władze w Krakowie, gdzie za kwotę 2 mld złotych ma powstać m.in. 14 nowych przystanków kolejowych i łącznica kolejowa Kraków Krzemionki – Kraków Zabłocie. Rozbudowana zostanie również linia średnicowa, która będzie wymagała dodatkowych obiektów inżynieryjnych w centrum oraz nowego mostu na Wiśle.

W Trójmieście plany opiewają na ponad 3 mld złotych, z czego zatwierdzone jest już 500 mln złotych na węzły integracyjne przy stacjach PKP, SKM i PKM. Łódź na rewitalizację lokalnych dróg kolejowych przeznaczy zaledwie 370 mln złotych, ale oprócz tego za kwotę 2 mld złotych w centrum miasta planowana jest linia średnicowa, z której będzie korzystać m.in. Łódzka Kolej Aglomeracyjna. Na Dolnym Śląsku sama PKP PLK zamierza wydać 2,5 mld złotych na modernizację linii kolejowych. Z kolei dla aglomeracji śląskiej przygotowano 13 projektów linii kolejowych proponowanych do realizacji w ramach Kontraktu Terytorialnego, z czego największe to budowa połączenia kolejowego na lotnisko w Pyrzowicach za 1,2 mld zł.

Inwestycje z potencjałem

Koleje aglomeracyjne mogą również pomóc w zmniejszeniu zanieczyszczenia powietrza w dużych miastach. Jak wynika z raportu NIK o ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, z grudnia 2014 r., mieszkańcy polskich miast od lat oddychają najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Unii Europejskiej. Stężenie rakotwórczych i toksycznych substancji w aglomeracjach wielokrotnie przekracza dopuszczalne normy. Co roku 45 tys. osób umiera z powodu zanieczyszczenia powietrza. W Warszawie aż 63 proc. zanieczyszczeń wynika z komunikacji. Krytyczny poziom dwutlenku azotu (zanieczyszczenie typowo komunikacyjne) jest także we Wrocławiu, Krakowie oraz na Górnym Śląsku. Dlatego wzorem innych krajów rząd planuje wprowadzenie zakazu wjazdu do centrów miast samochodów niespełniających norm emisji.

– Ograniczenie transportu kołowego jest nieuniknione, musi iść ono jednak w parze z zapewnieniem mieszkańcom sprawnego transportu publicznego, a najbardziej „zielony”, szybki i niezawodny jest transport szynowy. Rozwiązaniem mogą być właśnie koleje aglomeracyjne. Rosnąca popularność regionalnych przewoźników, szczególnie w aglomeracji warszawskiej pokazała samorządom wiele zalet tego rozwiązania – ocenia Tomasz Szuba.

Koleje aglomeracyjne powinny być elementem kompleksowej strategii transportowej. Konieczne jest ułatwienie korzystania z tego środka transportu m.in. poprzez budowę parkingów P&R oraz węzłów przesiadkowych połączonych z przystankami autobusowymi, tramwajowymi i stacjami rowerów miejskich. Istotne jest również wprowadzanie kart aglomeracyjnych i jednego biletu na różne środki transportowe w obszarze aglomeracji, choć z uwagi na problemy prawne oraz finansowe, projekty te są w wielu miastach opóźnione. Nie mniej jednak jeśli plany się powiodą to w wielu polskich miastach podróżowanie koleją do pracy, centrum handlowego, czy na lotnisko będzie tak powszechne jak transport autobusowy i tramwajowy.