Kolejowy transport towarów potrzebuje pilnych zmian dla poprawy konkurencyjności

Aktualna sytuacja kolejowego transportu towarów

Kolejowy transport towarów od wielu lat notuje regres. Według przedstawicieli branży obecny poziom kosztów dostępu do infrastruktury, cen energii i opłat dodatkowych powoduje utratę konkurencyjności wobec transportu drogowego. Mimo ogromnych inwestycji w infrastrukturę kolejową wzrost wolumenów przewozów przejmują głównie drogi.

Podczas XV Kongresu Kolejowego przedstawiciele Izby Gospodarczej Transportu Lądowego oraz czterech organizacji branżowych podpisali wspólną inicjatywę „Piątka dla kolejowego transportu towarowego”. Jej celem jest poprawa warunków funkcjonowania przewoźników i zwiększenie udziału kolei w rynku.

Rozwój infrastruktury punktowej jako fundament zmian

Terminale, bocznice i centra logistyczne w zasięgu kolei

Pierwszy postulat dotyczy modernizacji oraz rozbudowy infrastruktury punktowej – terminali intermodalnych, punktów ładunkowych i bocznic. Eksperci zwracają uwagę, że decyzje dotyczące lokalizacji centrów logistycznych zbyt rzadko uwzględniają potencjał kolei. Wskazują na konieczność wprowadzenia obowiązku planowania takich inwestycji z dostępem do torów oraz stworzenia systemu zachęt sprzyjającego włączeniu ich do sieci kolejowej.

Obniżenie kosztów dostępu do infrastruktury i energii

Ważnym elementem „Piątki” jest obniżenie kosztów dostępu do infrastruktury oraz energii trakcyjnej, które stanowią 25–35% kosztów operacyjnych przewoźników. Postuluje się uznanie kolei za sektor energochłonny oraz wprowadzenie zmian legislacyjnych, w tym zniesienia opłaty mocowej i opłaty OZE od energii wykorzystywanej w przewozach trakcyjnych.

Autorzy inicjatywy proponują także przygotowanie wieloletniego cennika PLK z obniżką opłat dla przewoźników towarowych na poziomie 30–50%, a także utrzymaniem stabilnych ulg dla transportu intermodalnego.

Modernizacja taboru i wdrażanie technologii

B+R, innowacyjne wagony i energooszczędne rozwiązania

Kolejny postulat dotyczy zwiększenia nakładów na modernizację taboru i wdrażanie nowych technologii. Branża podkreśla konieczność finansowania B+R w programach rozwojowych, zakupu innowacyjnych wagonów i lokomotyw oraz technologii ograniczających zużycie energii i emisję hałasu. To fundament pod zwiększenie udziału kolejowego transportu towarów w rynku.

Zarządzanie przepustowością i eliminacja wąskich gardeł

Obecnie jednym z największych wyzwań pozostają punktowe ograniczenia prędkości i przepustowości. Eksperci wskazują na potrzebę stworzenia programu szybkiego reagowania na degradację infrastruktury oraz usuwania wąskich gardeł. Równie ważne jest zapewnienie przewoźnikom towarowym priorytetu na modernizowanych liniach oraz wprowadzenie stabilnego systemu finansowania inwestycji utrzymaniowych.

Znaczenie kolejowego transportu towarów dla gospodarki i bezpieczeństwa

Rozwój kolejowego transportu towarów ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa militarnego – umożliwia sprawne przewozy logistyczne i zaopatrzeniowe. Jest również niezbędny dla realizacji strategicznych inwestycji: programu kolejowego, drogowego, CPK czy projektu elektrowni jądrowej. Transport drogowy nie jest w stanie w pełni zabezpieczyć potrzeb logistycznych tych przedsięwzięć.

Przeniesienie większej części ładunków na kolej oznacza mniejsze zatłoczenie dróg oraz wzrost bezpieczeństwa ruchu.

Organizacje branżowe podkreślają, że wdrożenie kompleksowych działań we wszystkich obszarach może znacząco poprawić sytuację przewozów towarowych. „Piątka” jest wspólnym stanowiskiem przewoźników, właścicieli taboru oraz firm spedycyjnych, które apelują o rozpoczęcie dialogu z Ministerstwem Infrastruktury.