Stabilne finansowanie a reforma Funduszu Kolejowego kluczowe dla inwestycji kolejowych

Skala inwestycji kolejowych a potrzeba stabilności finansowania

Według zapowiedzi Ministerstwa Infrastruktury, do 2032 r. inwestycje kolejowe mają sięgnąć 180 mld zł. Oznacza to ogromne wyzwanie koordynacyjne i organizacyjne dla sektora. Już w 2025 r. PKP Polskie Linie Kolejowe planują ogłoszenie przetargów o łącznej wartości 27 mld zł, czyli o 11 mld zł więcej niż zakładano, a w kolejnym roku – około 9,5 mld zł.

Przedstawiciele branży zwracają uwagę, że obecny model finansowania powoduje naprzemienne okresy boomów inwestycyjnych i przestojów, co znacząco utrudnia planowanie i realizację projektów.

Wyzwania obecnego systemu finansowania

Krajowy Program Kolejowy pozostaje podstawowym dokumentem określającym wielkość i źródła finansowania inwestycji. W praktyce mechanizm ten, jak wskazuje branża, nie zapewnia równomierności środków w kolejnych latach.

– Finansowanie infrastruktury kolejowej w ostatnich latach charakteryzuje się brakiem równomierności. Występują okresy intensywnych inwestycji, po których następują kilkuletnie przerwy. To wymaga zmian, aby wykonawcy mogli planować działalność i rozwijać potencjał – podkreśla Wojciech Cyprych, dyrektor ds. rozwoju biznesu i projektów strategicznych w Infra Silesia.

Brak stabilności oznacza konieczność reagowania na nagłe spiętrzenia zadań oraz trudności w utrzymaniu ciągłości pracy i zasobów po okresach spadku zamówień.

Reforma Funduszu Kolejowego jako warunek stabilizacji rynku

Rosnąca dyskusja wokół zmian w Funduszu Kolejowym wynika z potrzeby uporządkowania i ujednolicenia źródeł finansowania. Dziś PKP PLK korzysta z 18 różnych mechanizmów, co ogranicza możliwości efektywnego zarządzania infrastrukturą.

Środowisko branżowe wskazuje, że model FK powinien zostać dostosowany do sprawdzonego rozwiązania, jakim jest Krajowy Fundusz Drogowy – zapewniającego stałe, przewidywalne źródła przychodów, możliwość elastycznego zarządzania środkami, refinansowania z funduszy unijnych oraz rolowania długu. Eksperci postulują m.in. zwiększenie udziału FK we wpływach z opłaty paliwowej i uniezależnienie finansowania od cykli budżetowych UE.

– Zapewnienie stabilnego funkcjonowania kolei, w tym kolei dużych prędkości, wymaga poważnych inwestycji i przewidywalnego finansowania. Modernizacja Funduszu Kolejowego, wzorowana na Krajowym Funduszu Drogowym, może umożliwić realizację tych celów – wskazuje Wojciech Cyprych.

Perspektywa branży: inwestycje po 2030 r.

W ocenie wykonawców kluczowe jest przygotowanie rynku na okres po 2030 r., kiedy tempo inwestycji może wyhamować. Stabilność finansowania pozwoli na opracowanie długoterminowych strategii oraz kontynuację modernizacji infrastruktury bez ryzyka zahamowania rozwoju.

Branża podkreśla, że reforma Funduszu Kolejowego jest koniecznością, aby uniknąć spowolnienia inwestycji oraz zapewnić ciągłość modernizacji sieci kolejowej w Polsce.