Rosną koszty transportu morskiego

Od 1869 roku Kanał Sueski przecinający wąski przesmyk między azjatyckim półwyspem Synaj a pozostałą częścią Egiptu (a zarazem Afryką) stał się jednym z najważniejszych obiektów światowej infrastruktury transportowej. Główny sukces tego przedsięwzięcia polegał na znaczącym skróceniu drogi morskiej między Europą a Indiami, Chinami oraz pozostałymi portami azjatyckimi. Niestety w ostatnich miesiącach armatorzy decydują się na omijanie tego skrótu i wybierają drastycznie dłuższą, starą trasę wokół Afryki. Przyczyną takiego stanu rzeczy są działania bojowników Huti z Jemenu w rejonie Morza Czerwonego oraz Zatoki Adeńskiej.

– Zarówno statki kontenerowe, jak i tankowce, ale także statki masowe już w większości nie przepływają przez Kanał Sueski, który był kluczową i cały czas pozostaje kluczową arterią w wymianie handlowej między krajami Zatoki Perskiej i Europą czy też między Chinami a Europą – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Sandra Baniak, analityczka Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW).

Wydłużenie tras statków transportowych przekłada się na ceny importowanych z Dalekiego Wschodu produktów oraz surowców energetycznych. Wybór trasy wokół kontynentu afrykańskiego, w tym Przylądek Dobrej Nadziei, wpłynęło na wzrost kosztów transportu. Szlak przez Morze Czerwone pozwalał dostarczyć ropę z Iraku na Sycylię w 17 dni. W przypadku konieczności opływania Przylądka Dobrej Nadziei czas ten wydłuża się do 42 dni.

– To miało znaczący wpływ na wzrost stawek frachtu morskiego, w tym stawek kontenerowych, a także na przepływy surowców energetycznych – zaznacza Sandra Baniak.

W ocenie ekspertów zajmujących się tematyką Bliskiego Wschodu taka sytuacja szybko się nie zmieni, a wzrost kosztów transportu przełoży się na decyzje konsumentów nabywających produkty wyprodukowane w Azji. Arteria ta odpowiada za 12-15 proc. światowego handlu i przepływa nią ok. 1,2 mld t ładunków rocznie.

– Większość armatorów, zarówno statków kontenerowych, jak i tankowców, spodziewa się, że ta sytuacja będzie trwała dłużej. W związku z atakami Huti i tym, że statki musiały być przekierowywane wokół Przylądka Dobrej Nadziei, wzrastały stawki kontenerów i frachtu morskiego i to też w pewien sposób miało przełożenie na wzrost stawek cen produktów finalnych. Niemniej większość przedsiębiorców decyduje się na zamawianie większej ilości towarów w ramach przechodzenia na model „just in case”, co powoduje, że nie jest to aż tak bardzo odczuwalne dla konsumentów – zaznacza analityczka OSW.

Problemy transportu morskiego to szansa np. dla operatorów lotniczych cargo. Pokazują to dane z początku 2024 roku.

– Obserwujemy bardzo duży wzrost cargo lotniczego, dane za I kwartał tego roku wskazują, że ten wzrost wynosił 11 proc. rok do roku, co pokazuje, że właśnie w związku z atakami Huti na Morze Czerwone bardzo duża część biznesu, w tym np. producenci odzieży, którzy importują towary produkowane w takich krajach jak Chiny, Indie, Bangladesz czy Indonezja, decydują się właśnie na transport drogą lotniczą – zauważa Baniak.

Niepokojąco brzmią kolejne zapowiedzi bojowników Huti, którzy twierdzą, że są w stanie atakować wszystkie statki, które zmierzają do izraelskich portów. W tej sytuacji zagrożone są zatem nie tylko jednostki na Morzu Czerwonym, ale także we wschodniej części Morza Śródziemnego. W tej sytuacji można się spodziewać, że transport przez Kanał Sueski będzie ograniczony lub wręcz zablokowany przez dłuższy czas.

Huti to ruch polityczno-militarny działający w Jemenie. Głównie w północno-zachodniej części tego kraju. Jego członkowie rekrutują się przede wszystkim z plemion zajdyckich, wyznających jeden z odłamów szyizmu. Co ciekawe, stanowią oni mniejszość religijną w tym kraju, ale z ogromnymi wpływami na lokalną politykę.

Na arenie międzynarodowej ruch ten jest uznawany coraz częściej za organizację terrorystyczną. Warto wspomnieć, że takiej definicji Huti używają nawet kraje muzułmańskie, takie jak Zjednoczone Emiraty Arabskie czy Arabia Saudyjska. Ruch sam definiuje się jako organizacja antysyjonistyczna, antysemicka oraz antyamerykańska.

Huti odgrywają dużą rolę w trwającej od 2015 roku wojnie domowej w Jemenie. Rozpoczęła się ona od dokonania przez ten ruch zamachu stanu poprzedzonego zajęciem Sany – stolicy kraju – w drugiej połowie 2014 roku. Głównym zarzutem społeczności międzynarodowej wobec Huti jest dokonywanie aktów piractwa morskiego. Dochodzi do nich głównie w rejonie Morza Czerwonego, Cieśniny Adeńskiej oraz u wybrzeży tzw. Rogu Afryki.