Strategiczne umowy NFOŚiGW i Wód Polskich na zapobieganie klęskom i katastrofom

Zapobieganie klęskom i katastrofom – inwestycje z unijnym wsparciem

Podpisane umowy między NFOŚiGW a PGW Wody Polskie obejmują dofinansowanie dwóch strategicznych inwestycji, których celem jest poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i ograniczenie skutków suszy. Projekty zakładają budowę i modernizację urządzeń wodnych oraz infrastruktury towarzyszącej, w tym wałów, polderów i wrót przeciwpowodziowych.

Realizowane przedsięwzięcia są zgodne z przepisami unijnymi i krajowymi dotyczącymi ochrony przyrody oraz adaptacji do zmian klimatu. – Dzięki środkom z Unii Europejskiej możemy realizować inwestycje, które realnie zwiększają bezpieczeństwo tysięcy mieszkańców i chronią dorobek całych społeczności. Modernizacja wału Sanu i przebudowa polderu Żelazna to nie tylko odpowiedź na wyzwania klimatyczne, ale także wyraz naszej odpowiedzialności za przyszłość regionów zagrożonych powodzią – powiedział Mateusz Balcerowicz, prezes Wód Polskich.

Polder Żelazna w Opolu – kluczowy element ochrony przeciwpowodziowej

Suchy polder Żelazna w Opolu ma przejmować szczyt fali powodziowej i redukować przepływy na Odrze. W sytuacji zagrożenia powodziowego zostaje uruchamiany, pełniąc funkcję bufora – na co dzień nie jest zalewany wodą.

Pierwszy etap przebudowy zakończył się w 2023 roku, zwiększając pojemność polderu do 3,8 mln m³. W ramach drugiego etapu, który otrzymał dofinansowanie w wysokości blisko 51 mln zł, pojemność obiektu wzrośnie do 9,7 mln m³. Dzięki inwestycji polder zapewni bezpośrednią ochronę przeciwpowodziową dla 4 tys. mieszkańców.

Projekt obejmuje również przebudowę wałów Odry na długości 4,13 km oraz budowę urządzeń towarzyszących. Efektem będzie zabezpieczenie doliny Odry, w tym terenów specjalnej strefy ekonomicznej, obwodnicy północnej Opola oraz miejscowości Żelazna w gminie Dąbrowa. Inwestycja ma charakter ponadregionalny – zmniejszy ryzyko powodziowe również w województwie dolnośląskim, m.in. w rejonie Oławy i Wrocławia. Łączny koszt przedsięwzięcia wynosi ok. 64 mln zł.

Modernizacja wałów rzeki San

Drugim projektem objętym dofinansowaniem jest modernizacja lewego wału rzeki San na terenie gmin Stalowa Wola i Zaleszany. Zakres prac obejmuje uszczelnienie, podwyższenie i przebudowę 17 km wałów. Celem inwestycji jest zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej dla terenów o łącznej powierzchni 7,3 tys. ha, zamieszkanych przez ok. 8,5 tys. osób.

Całkowity koszt projektu to ponad 160 mln zł, z czego blisko 120 mln zł pochodzi z funduszy unijnych. Zakończenie prac planowane jest na 2028 rok.

Kolejne projekty w ramach programu FEnIKS

W ramach programu FEnIKS, działanie 2.4 Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom, pozytywnie oceniono kolejne trzy przedsięwzięcia:

• budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego Rzymówka na rzece Kaczawie,
• popowodziową odbudowę cieków Miedzianka i Witka,
• modernizację obwałowań rzek Wisły, Gostynki i Mlecznej.

NFOŚiGW prowadzi nabór wniosków o dofinansowanie zielono-niebieskiej infrastruktury od września 2024 r. Budżet programu skierowanego do Wód Polskich wynosi 1 mld zł. Realizowane inwestycje pozwolą ograniczyć skutki susz i powodzi, zwiększając bezpieczeństwo mieszkańców i odporność środowiska na zmiany klimatyczne.