Wody Polskie: Zintegrowana współpraca sposobem na walkę z suszą

Przykład powiatu kluczborskiego pokazuje, że w dobie gwałtownych zmian klimatu tylko zintegrowane działania, oparte na wzajemnym zrozumieniu i chęci rozwiązania problemów, mogą przynieść zamierzone skutki.

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat widać, że z krajobrazu rolniczego znikają śródpolne oczka wodne, czy zadrzewienia. Dodatkowo znacząco wydłużył się okres wegetacji roślin, a silne wiatry wysuszają glebę. Dlatego w skali lokalnej, ale też krajowej, najistotniejszym zadaniem dla wszystkich musi być zwiększenie retencji wód na gruntach rolnych. Efektem działań powinna być m.in. remont lub przebudowa urządzeń hydrotechnicznych na gruntach rolnych – tych większych, administrowanych przez Wody Polskie, jak i tych mniejszych – zlokalizowanych na rowach melioracyjnych, pozostających w gestii rolników i spółek wodnych.

Dzięki rządowemu dofinansowaniu udało się w 2023 r. wyremontować urządzenia piętrzące na terenie Nadzoru Wodnego w Kluczborku. W wyniku przeprowadzonych prac przywrócono zdolności prowadzenia nawodnień na gruntach rolnych o powierzchni ok. 160 ha. Przekazane środki ze skarbu państwa pozwolą na modernizację kolejnych obiektów także w tym roku. Realizacja tych zadań pozwoli na poprawę stosunków wodnych na kolejnych 170 ha. Osiągnięcie tak dobrego rezultatu nie byłoby możliwe bez wcześniejszego przeprowadzenia przez gminną spółkę wodną robót konserwacyjnych. Te działania finansowo wspierał znów lokalny samorząd.

– Dyskusja, która odbywa się na poziomie lokalnych partnerstw wodnych pokazuje jak ważnym elementem jest zrozumienie zadań realizowanych przez poszczególne instytucje oraz konieczność pracy u podstaw, aby osiągnąć wspólny cel – powiedział wizytujący te inwestycje Mateusz Balcerowicz, Zastępca Prezesa PGW Wody Polskie ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą.

W trakcie dyskusji poruszono wiele kwestii związanych z funkcjonowaniem systemów melioracyjnych wybudowanych w ubiegłym wieku na terenie powiatu kluczborskiego. Podkreślona została rola dyskusji, jaka odbywa się pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi, która jest niezbędna do osiągnięcia kompromisu i ustalenia dalszych działań zmierzających do poprawy dostępności zasobów wodnych.

PGW Wody Polskie podejmuje od lat działania, które umożliwiają retencjonowanie już i tak uszczuplonych zasobów wodnych praktycznie w każdym możliwym miejscu, które daje ku temu możliwość. Tzw. retencja korytowa pozwala zatrzymać wodę w górnych partiach zlewni rzek, przeciwdziałając jej nadmiernemu spływowi z gruntów rolniczych i leśnych. Mimo to rolnicy są namawiani, by przejęli część zobowiązań, wśród których można wymienić: odtwarzanie śródpolnych oczek wodnych i zadrzewień, odejście od deszczowni na rzecz nawadniania kropelkowego, uprawę roślin bardziej odpornych na wysokie temperatury, stosowanie systemów drenarskich do nawodnień, czy stosowanie odpowiednich technik agrarnych.

Projekty te zakładają wdrożenie prac zarówno inwestycyjnych, planistycznych, społecznych i edukacyjnych, nastawionych na racjonalne korzystanie z zasobów wodnych oraz ich ochronę. Jest to m.in. budowa stopni wodnych i dużych zbiorników zaporowych na większych rzekach, zwiększenie udziału retencji korytowej w mniejszych ciekach, czy magazynowanie wody w jeziorach i na terenie mokradeł. Obok tego zawierają one również propozycje regulacji prawnych oraz katalog działań mających na celu zmniejszenie zużycia wody, przeciwdziałanie nadmiernemu odpływowi wód z terenów miejskich czy redystrybucję wód zanieczyszczonych.