Modernizacja systemów ciepłowniczych w Polsce wymaga ponad 460 mld zł do 2050 r.

Polska na początku transformacji ciepłowniczej

Z danych Urzędu Regulacji Energetyki wynika, że ponad 60 proc. miksu wytwórczego w polskim ciepłownictwie stanowi węgiel, a udział gazu i odnawialnych źródeł energii kształtuje się na poziomie około 10 proc. Transformacji wymagają zarówno źródła wytwórcze, jak i sieci dystrybucyjne oraz instalacje u odbiorców końcowych. Ponad 23 tys. km sieci wciąż funkcjonuje w systemie wysokotemperaturowym, co utrudnia integrację nowoczesnych źródeł niskotemperaturowych, takich jak pompy ciepła czy ciepło odpadowe.

Skala i koszty modernizacji systemów ciepłowniczych

Według analiz PTEC wydatki na transformację sektora mogą wynieść od 299 do 466 mld zł, w zależności od przyjętego scenariusza. Koszty obejmują modernizację źródeł wytwórczych, sieci przesyłowych oraz instalacji odbiorczych. Zgodnie z unijną dyrektywą o efektywności energetycznej państwa członkowskie muszą stopniowo przekształcać systemy w tzw. efektywne ciepłownictwo, oparte na kogeneracji i rosnącym udziale odnawialnych źródeł. Po 2035 roku udział ciepła odnawialnego i odpadowego w miksie ma wzrosnąć skokowo.

Integracja sektorów – klucz do realizacji celów

Kluczowym elementem transformacji jest integracja ciepłownictwa z elektroenergetyką (sector coupling). Obejmuje ona m.in. rozwój kogeneracji, technologii Power to Heat, kotłów elektrodowych, pomp ciepła oraz magazynów ciepła. Analizy PTEC wskazują, że taki model pozwala ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, poprawić efektywność energetyczną i obniżyć koszty dla odbiorców końcowych.

Optymalny miks wytwórczy łączący kogenerację, źródła elektryczne, biomasowe i wsparte magazynowaniem ciepła umożliwia uzyskanie zmiennego kosztu produkcji ciepła na poziomie 30 zł/GJ. Dla scenariusza węglowego koszty byłyby wyższe o 16 proc., a dla wariantu bez kogeneracji – aż o 143 proc.

Rola ciepłownictwa w stabilizacji systemu energetycznego

Zdaniem ekspertów PTEC sektor ciepłowniczy, dzięki integracji z elektroenergetyką, może pełnić rolę stabilizatora krajowego systemu energetycznego. W momentach nadpodaży energii elektrycznej będzie w stanie ją zużywać do produkcji ciepła, a w okresach szczytowego zapotrzebowania – odciążać sieć. Takie rozwiązanie nie tylko zwiększa bezpieczeństwo energetyczne, ale także przyczynia się do obniżenia kosztów ponoszonych przez gospodarstwa domowe.