Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych

Nowe przepisy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych

21 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Projekt wprowadza krajowe przepisy wdrażające unijny mechanizm CBAM, mający na celu ochronę konkurencyjności gospodarki europejskiej w procesie transformacji klimatycznej.

Ustawa ustanawia krajowe organy właściwe do realizacji CBAM, określa procedury oraz zapewnia finansowanie działań. Przewiduje także środki na funkcjonowanie Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych, które stanowi zaplecze eksperckie dla polityki klimatycznej państwa.

Mechanizm CBAM – ochrona konkurencyjności gospodarki UE

CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) to nowy instrument polityki klimatycznej Unii Europejskiej, komplementarny wobec systemu EU ETS. Jego głównym celem jest ograniczenie ryzyka tzw. „ucieczki emisji”, czyli przenoszenia produkcji wysokoemisyjnej poza UE do krajów o mniej restrykcyjnych przepisach środowiskowych.

Mechanizm ma również zapobiegać importowi towarów o wysokim śladzie węglowym, który mógłby zastępować produkty wytwarzane w UE z zachowaniem standardów emisyjnych. Dzięki CBAM producenci spoza UE zostaną zobowiązani do ponoszenia kosztów zbliżonych do tych, które obowiązują europejskich przedsiębiorców w ramach systemu EU ETS.

Korzyści dla polskich i europejskich przedsiębiorstw

Nowe regulacje pozwolą wyrównać warunki konkurencji między producentami z Unii Europejskiej a firmami spoza Wspólnoty. CBAM zlikwiduje dotychczasową przewagę kosztową importerów, którzy nie byli objęci opłatami za emisje CO₂. Dodatkowo mechanizm będzie motywować zagranicznych producentów do redukcji emisji i wprowadzania bardziej zrównoważonych technologii.

Okres przejściowy i nowe obowiązki od 2026 r.

Do grudnia 2025 r. obowiązuje okres przejściowy, w którym przedsiębiorstwa i państwa trzecie przygotowują się do realizacji nowych obowiązków. W tym czasie importerzy towarów objętych CBAM mają obowiązek składania kwartalnych sprawozdań dotyczących importu i związanych z nim emisji.

Od początku 2026 r. importerzy będą corocznie deklarować ilość przywiezionych do UE towarów oraz odpowiadające im emisje wbudowane, a także ponosić koszty zakupu certyfikatów CBAM w proporcji do poziomu emisji.