14 listopada – Dzień Czystego Powietrza

Nowe podejście w programie Czyste Powietrze

Program Czyste Powietrze należy do największych inicjatyw społeczno-klimatycznych w Europie. Realizowany jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we współpracy z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej, pod nadzorem Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Obowiązkowy audyt energetyczny, wsparcie operatorów oraz stabilne finansowanie to filary nowej formuły programu Czyste Powietrze. Budżet programu został zabezpieczony dzięki środkom z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (13 mld zł), programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (7,9 mld zł) oraz Funduszu Modernizacyjnego (10 mld zł).

Rolę operatorów pełnią gminy oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska, które zapewniają mieszkańcom kompleksowe wsparcie – od analizy potrzeb, przez pomoc w przygotowaniu dokumentów, po odbiory końcowe inwestycji. W Polsce działa ponad 1300 operatorów, a punkty konsultacyjne funkcjonują już w 90 proc. gmin. Dotychczas złożyli oni ponad 18 tys. wniosków, co stanowi ponad 40 proc. nowych zgłoszeń.

Rola audytu energetycznego

Od 31 marca 2025 r. audyt energetyczny jest obowiązkowym elementem programu Czyste Powietrze. Stanowi narzędzie planowania modernizacji i umożliwia dobór najbardziej efektywnych działań. Zgodnie z nowymi zasadami konieczne jest osiągnięcie standardu energetycznego budynku, potwierdzonego świadectwem energetycznym po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia.

Program Czyste Powietrze – zmiany w kosztach kwalifikowanych

W nowej odsłonie programu Czyste Powietrze wprowadzono limity jednostkowych dotacji, co pozwala racjonalizować wydatki i ograniczać ryzyko nieuczciwych praktyk wykonawców. Z kosztów kwalifikowanych wyłączono instalacje fotowoltaiczne oraz zakup i montaż kotłów gazowych. Wnioski dotyczące kotłów gazowych zainstalowanych w 2024 r. rozpatrywane są w odrębnym naborze na wcześniejszych zasadach.

Skala realizacji programu Czyste Powietrze

W 2025 r. w nowej formule programu Czyste Powietrze złożono 41,9 tys. wniosków o łącznej wartości 2,6 mld zł. Podpisano 21,4 tys. umów, a wypłacone środki osiągnęły 57,7 mln zł, głównie w formie zaliczek na trwające inwestycje.

Od rozpoczęcia programu Czyste Powietrze we wrześniu 2018 r. podpisano 939,5 tys. umów, a wypłaty przekroczyły 18,5 mld zł. Zrealizowano ponad 551 tys. przedsięwzięć, w tym wymieniono 450 tys. nieefektywnych kotłów.