Organizatorami tej edycji seminarium były Oddział Wielkopolski Związku Mostowców RP we współpracy z firmami DWD Service i SMP Projektanci. Patronat honorowy nad seminarium objął Prezydent Miasta Poznania, a partnerem merytorycznym były PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Tradycyjnym celem organizatorów jest wymiana wiedzy i doświadczeń z zakresu projektowania, stosowanej technologii budowy, wzmacniania i przebudowy mostów, a także przedstawienie zbudowanych obiektów mostowych. Zawarte w księdze konferencyjnej referaty i ich prezentacja na seminarium, a także dyskusja w czasie poszczególnych sesji, jak i rozmowy kuluarowe potwierdziły, że tematyka seminarium jest ciągle aktualna. W konsekwencji uważam, że zamierzone cele konferencji zostały osiągnięte. W tym miejscu chciałbym podziękować wszystkim autorom referatów za trud związany z ich przygotowaniem i wygłoszeniem. Chciałbym również podziękować sponsorom, dzięki którym można było łatwiej osiągnąć postawione cele oraz uatrakcyjnić przebieg seminarium.
W seminarium wzięło udział ponad 270 uczestników z całego kraju, reprezentujących wszystkie środowiska zawodowe. Byli to pracownicy naukowi, projektanci, przedstawiciele firm wykonawczych, administracji państwowej i samorządowej zajmujących się budową i utrzymaniem mostów, a także przedstawiciele producentów i dystrybutorów materiałów oraz sprzętu do budowy i utrzymania mostów. W seminarium wzięli również udział studenci kierunków komunikacyjnych Politechnik Poznańskiej, Gdańskiej i Krakowskiej. Tak szerokie i zróżnicowane spektrum uczestników pozwoliło na wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy światem nauki i techniki, pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesu inwestycyjnego oraz zajmującymi się zarządzaniem i utrzymaniem infrastruktury komunikacyjnej.
W czasie trwania seminarium odbyło się pięć sesji, na których wygłoszono 27 referatów. Wygłoszone referaty, z niewielkimi wyjątkami, zostały zamieszczone w księdze konferencyjnej. W referatach wygłaszanych w poszczególnych sesjach położono nacisk m.in. na zagadnienia dotyczące cyfryzacji przeglądów obiektów mostowych, roli próbnych obciążeń w tworzeniu tzw. cyfrowych bliźniaków (sesja I), oceny nośności zabytkowych obiektów oraz ich utrzymana i zapewnienia odpowiedniej trwałości (sesja II), technologii budowy obiektów mostowych (sesja IV i V), a także na problemy związane z utrzymaniem i remontami obiektów mostowych (sesja V). Pojawiły się również w referatach tematy dotyczące optymalizacji czy zagadnienia ekonomiczne (sesja I i IV). Co charakterystyczne to rosnąca liczba referatów związanych z budową i utrzymaniem obiektów kolejowych. Jest to zapewne odzwierciedleniem wzrostu inwestycji związanych z modernizacją linii kolejowych i w tym kontekście wzrostem nakładów na mosty i wiadukty kolejowe. Uważam, że bardzo ciekawe były referaty, które dotyczyły cyfryzacji dokumentacji mostów i procesu raportowania wyników przeglądów, dotyczące optymalizacji budowy obiektów mostowych oraz związane z szeroko rozumianymi zagadnieniami kosztów budowy obiektów. Jest to tematyka, która powinna być moim zdaniem szerzej poruszana na naszej konferencji.
W ramach każdej sesji odbywała się dyskusja nad treścią zaprezentowanych referatów. Prowadzona dyskusja pozwoliła na wymianę myśli dotyczących zagadnień poruszanych w referatach, a mających swoje przełożenie na aktualne problemy związane z budową, utrzymaniem i przebudową mostów. W czasie dyskusji podkreślano znaczenie wdrażania nowych technologii w przeglądach obiektów mostowych, cyfryzacji dokumentowania wyników przeglądów, jak również w tworzeniu tzw. bliźniaków cyfrowych mostów. Zwracano uwagę na prawidłową budowę obiektów z punktu widzenia podniesienia ich trwałości, a także na skuteczne prowadzenie napraw i remontów mostów i wiaduktów. Ożywioną dyskusję wywołały również zagadnienia dotyczące prawidłowej instalacji tzw. urządzeń obcych na mostach, a w istniejących obiektach na ich konieczną przebudowę w taki sposób, aby nie powodowały one wyraźnego pogorszenia warunków eksploatacji i, co bardzo ważne, utrzymania mostów.
W ramach konferencji odbył się bardzo interesujący panel dyskusyjny poświęcony obiektom zabytkowym w sieci polskich dróg kołowych i kolejowych. Wprowadzeniem do dyskusji były referaty wygłoszone przez prof. Barbarę Rymszę oraz prof. Jana Biliszczuka. Moderatorami w dyskusji byli m.in. Piotr Bruss, dyrektor Centrum Realizacji Inwestycji, Region Zachodni PKP PLK S.A., Jerzy Szałygin, kierownik Wydziału Ekspertów Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków, oraz Katarzyna Dziura, zastępca dolnośląskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Celem tego panelu było zaprezentowanie problemów, jakie z obiektami inżynieryjnymi uznanymi za zabytkowe (wpisanymi do rejestrów zabytków) ma administracja drogowa i kolejowa, projektanci i wykonawcy. Panel ten został poprzedzony sesją II, w której projektanci i eksperci przedstawili kilka wybranych tematów związanych z oceną nośności, przebudową i utrzymaniem obiektów uznanych za zabytkowe. W referatach wprowadzających w dyskusję przedstawiono uwarunkowania formalnoprawne związane z ochroną zabytków, formy ochrony zabytków i zasady ewidencji zabytków, a także zaprezentowano wiele starych obiektów, z przesłaniem do uczestników panelu, by podjąć próbę odpowiedzi na pytanie, które obiekty uznać za zabytkowe, a jeśli nawet nie uznamy ich za zabytkowe – jak z nimi postępować. W tym kontekście padła propozycja, aby np. przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego powołać stosowny zespół specjalistów: historyków, architektów, inżynierów mostowców, którzy zajęliby się tym problemem. W dyskusji ścierały się poglądy co do tego, które obiekty i na podstawie jakich kryteriów uznawać za zabytkowe, wymagające specjalnego traktowania w procesie remontu i utrzymania. Ponadto wywołany został temat „typowych” obiektów zabytkowych, o wielokrotnie powtarzanych rozwiązaniach konstrukcyjnych i materiałowych – czy należy zachować je wszystkie, czy tylko obiekty reprezentatywne w charakterze świadków historii, a pozostałe rozebrać. Kolejnym istotnym zasygnalizowanym problemem było to, jak podchodzić do remontu i przebudowy obiektów uznanych za zabytkowe, m.in. czy w ramach remontu zachować jedynie formę obiektu, czy wszystkie elementy konstrukcyjne i wyposażenia. Mam nadzieję, że dyskusja ta stanie się początkiem odpowiedniej kodyfikacji związanej z kwalifikacją obiektów mostowych jako obiektów zabytkowych, które wymagają ochrony prawnej, jaka powinna być forma tej opieki wraz podaniem zasad postępowania z takimi obiektami. Kodeks ten powinien uwzględniać konieczność zachowania obiektów związanych z materialnym dziedzictwem ludzkości, umożliwiając jednocześnie rozwój społeczeństwa i niehamowanie postępu w zakresie infrastruktury drogowej i kolejowej. Brak odpowiednich, precyzyjnych przepisów w tym zakresie, jak wynikało z dyskusji, utrudnia życie praktycznie wszystkim, którzy mają styczność z obiektami starymi (zabytkowymi): konserwatorom zabytków, administracji drogowej i kolejowej, inwestorom, projektantom i wykonawcom.
W czasie trwania seminarium ogłoszono wyniki konkursu ZMRP na Dzieło Mostowe Roku, a laureatom wręczono stosowne dyplomy i statuetki. W tegorocznej edycji nagrody w poszczególnych kategoriach otrzymali:
- za konstrukcję obiektu mostowego: most nad Wisłą w ciągu linii kolejowej E30 w Krakowie (inwestor PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Centrum Realizacji Inwestycji, Region Południowy, projekt STRABAG Sp. z o.o. – koncepcja architektoniczno-konstrukcyjna, BBF Sp. z o.o. – projekt wyjściowy, E&C Sp. z o.o. – projekt zamienny, wykonawca STRABAG Sp. z o.o.);
- za rewitalizację obiektu mostowego: wiadukt nad ul. Grzegórzecką / Dietla w ciągu linii kolejowej E30 w Krakowie (inwestor PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Centrum Realizacji Inwestycji, Region Południowy, BBF Sp. z o.o. – projekt wyjściowy, TOP Projekt Sp. z o.o. – projekt zamienny, wykonawca STRABAG Sp. z o.o.);
- za wdrożenie nowych technologii: wiadukt kolejowy w km 4 + 787 linii nr 1 na terenie przebudowanej stacji Warszawa Zachodnia (inwestor PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Centrum Realizacji Inwestycji w Warszawie, Top Projekt Sp. z o.o. – projekt budowlany i wykonawczy, Prodesign Sp. z o.o. – projekt technologiczny, wykonawca Budimex SA, podwykonawca Mostostal Kraków SA).
Kończąc to krótkie sprawozdanie, zapraszam na kolejne seminarium, które planowane jest w Poznaniu 5–6 czerwca 2025 r. W ramach panelu dyskusyjnego planujemy poruszyć zagadnienia związane z ochroną środowiska w kontekście budowy i remontu obiektów inżynieryjnych, dlatego jesteśmy zainteresowani zgłaszaniem referatów dotyczących tej problematyki. Zapraszam również do zgłaszania innych referatów naukowych i technicznych, w tym prezentujących osiągnięcia biur projektowych i firm wykonawczych. Taka prezentacja jest doskonałą promocją biura lub firmy.