Bezpieczne autostrady – jak budować z głową?

Ważne jednak, by wydać te pieniądze rozsądnie i zapewnić maksymalne bezpieczeństwo kierowcom. Jednym z najbardziej niebezpiecznych elementów na autostradzie są słupy – zderzenia z niewłaściwie dobraną infrastrukturą przydrogową przy tak dużych prędkościach zbierają rokrocznie katastrofalne żniwo. Obecnie niemal wszystkie wykorzystywane przy drogach szybkiego ruchu i autostradach słupy są betonowe lub stalowe – co oznacza, że w momencie uderzenia samochód może zostać dosłownie przepołowiony. Ryzyko utraty życia w wyniku kolizji z takim słupem wynosi 88%! Dlatego kluczowe jest, by nowe inwestycje uwzględniły nowoczesne, bezpieczne rozwiązania, ograniczające ryzyko w przypadku zderzenia lub wypadku na autostradzie.

Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest bez wątpienia słup kompozytowy, który w momencie kolizji nie pochłania energii, a jednocześnie pozwala pojazdowi wytracić prędkość, co przedstawia wynik testu zderzeniowego dostępny pod linkiem: http://www.youtube.com/watch?v=rZN8RJICSlA. Co więcej, możliwa jest również konstrukcja słupa, który przy małych prędkościach – do 50km/h – pozwoli na kontrolowane wyhamowanie pojazdu bez ryzyka dla kierowcy i osób znajdujących się w otoczeniu – np. przechodniów na chodniku. Słupy kompozytowe – oprócz tego, że nie stwarzają dla kierowców wysokiego niebezpieczeństwa, nie wymagają konserwacji i nie ulegają korozji, są łatwiejsze w transporcie i montażu, spełniają też restrykcyjne normy unijne dotyczące bezpieczeństwa biernego.

– Obecnie słupy oświetleniowe wykorzystywane na krajowych szlakach komunikacyjnych bardzo często nie posiadają odpowiednich parametrów i norm, przez co stanowią zagrożenie dla użytkowników dróg. Duże prędkości i brawurowa jazda kierowców, to bardzo często powody wypadków i kolizji nie tylko z innymi pojazdami, ale również z elementami infrastruktury przydrogowej, takimi jak słupy czy maszty oświetleniowe. W tak szczególnych miejscach – jak autostrady i drogi szybkiego ruchu – bezpieczeństwo kierowców powinno być priorytetem – mówi Zbigniew Szkopek, prezes Alumast SA.

Zgodnie z pismem Instytutu Badawczego Dróg i Mostów z sierpnia 2011 roku2, od 1 stycznia 2015 r. wszystkie słupy oświetleniowe przeznaczone do stosowania przy drogach publicznych będą musiały spełnić wymagania bezpieczeństwa biernego przy uderzeniu pojazdu. Im wyższe, tym lepiej dla życia i zdrowia podróżujących.

W całej sprawie niezwykle istotne jest, żeby jak najlepiej wykorzystać olbrzymie środki, które zostały przeznaczone na rozwój nowoczesnych szlaków komunikacyjnych na najbliższe lata. Najważniejszą kwestią pozostaje to, by specyfikacje zamówień (SIWZ) uwzględniły najwyższe normy bezpieczeństwa oraz innowacyjne i bezpieczne rozwiązania, ograniczające ryzyko dla wszystkich uczestników ruchu drogowego w przypadku zderzenia lub kolizji na drodze szybkiego ruchu.

Problem zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikom drogi został ujęty w Krajowym Programie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego „Gambit”3, skutkiem czego jest m.in. konieczność wykonywania testów zderzeniowych dla słupów oświetleniowych produkowanych wg PN-EN 12767.

Kwestia poprawy bezpieczeństwa jest bardzo ważna także dla Unii Europejskiej, dlatego w normie – PN-EN 127674 – zawarto szczegółowe zapisy dotyczące tzw. „bezpieczeństwa biernego”. Stanowiły one nie lada wyzwanie dla krajowych dostawców słupów. Należy pamiętać, że tuż po akcesji do UE żadna z rodzimych firm nie dysponowała technologiami mogącymi uzyskać najwyższe noty w testach (NE). Pierwszą z nich stał się w 2008 roku Alumast SA. Obecnie takich podmiotów jest kilka, ale ich produkty zapewniają bezpieczeństwo  bierne tylko w przypadku najwyższych zakresów prędkości, czyli powyżej 100km/h. Norma PN-EN 12767 zwraca szczególną uwagę na te cechy infrastruktury, które mogą bezpośrednio wpływać na skutki zderzenia pojazdu z konstrukcją oraz na stopień bezpieczeństwa osób znajdujących się w pojeździe w przypadku kolizji. Klasyfikuje konstrukcje wg następujących kategorii:

• Klasa „0” – konstrukcje nie spełniające żadnych wymagań biernego bezpieczeństwa (konstrukcje wykonane tradycyjnie, sztywne jak słupy betonowe lub profile stalowe),
• NE – konstrukcje nie pochłaniające energii (po uderzeniu pojazd kontynuuje jazdę ze zmniejszoną prędkością);
• LE – konstrukcje pochłaniające energię w niskim stopniu;
• HE – konstrukcje pochłaniające energię w wysokim stopniu.

1. Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, 20 maja 2014 r. nr. 96 (3737) str. A11
2. Źródło: http://www.ibdim.edu.pl/images/stories/dokumenty/slupy_oswietleniowe.pdf
3. Dokument dostępny pod linkiem: http://www.gambit.fril.org.pl/files/Gambit_2012/P_-_S4_-_7_-_PL_-_Z._D%C4%85bczy%C5%84ski,_J._Schabowski_-_Skuteczno%C5%9B%C4%87_i_efektywno%C5%9B%C4%87_drogowych_urz%C4%85dze%C5%84_bezpiecze%C5%84stwa_biernego.pdf
4. Dokument dostępny pod linkiem: http://www.gambit.fril.org.pl/files/Gambit_2012/P_-_S4_-_7_-_PL_-_Z._D%C4%85bczy%C5%84ski,_J._Schabowski_-_Skuteczno%C5%9B%C4%87_i_efektywno%C5%9B%C4%87_drogowych_urz%C4%85dze%C5%84_bezpiecze%C5%84stwa_biernego.pdf