GDDKiA o roszczeniach wykonawców i ochronie pieniędzy Podatnika

 

 

Umowa obowiązuje obie strony do rzetelnej realizacji jej zapisów.

Odpowiedzialność w drogowym biznesie

GDDKiA nie godzi się na realizację bezpodstawnych żądań o dopłaty do kontraktów na rzecz wykonawców. Strona publiczna nie będzie ponosić kosztów np. za źle oszacowane ryzyko, błędnie skalkulowane ceny materiałów czy potrzeb sprzętowych i kadrowych niezbędnych do terminowej realizacji kontraktu. Należy pamiętać, że umowę na realizację kontraktu drogowego wykonawcy podpisują świadomie i dobrowolnie. Co więcej, na etapie przetargów firmy często zabiegają o zlecenia, m.in. deklarując w ramach wyjaśnień rażąco niskiej ceny swoje tzw. „know-how” czy też zaangażowanie sił własnych. Okazuje się jednak, że już po podpisaniu umowy nie wszystkie firmy wywiązują się ze swoich zobowiązań. Podpisywane umowy bardzo dokładnie określają zasady współpracy z Zamawiającym i odpowiedzialność każdej ze stron.

Zapisy są jednakowe dla wszystkich wykonawców, podobnie jak konsekwencje niewywiązania się z podjętych zobowiązań. Podmioty przystępujące dobrowolnie do przetargów, mogą się zapoznać ze wszystkimi kluczowymi zapisami umownymi, które są dołączone do dokumentów przetargowych.

Sugestie przerwania prac i wysokości roszczeń

Wszelkie działania związane z żądaniami zwiększenia kwot za realizację zadania muszą mieć związek z zapisami kontraktów. Zapisy umów przewidują konkretne, uzasadnione roszczenia w określonych sytuacjach w ramach działań kontraktowych, jednak nie ma możliwości ogólnego zwiększania kwot za realizację inwestycji. GDDKiA zawsze jest otwarta na dialog i merytoryczne rozmowy o konkretnych asortymentach czy zakresie robót przez pryzmat zmieniających się kosztów, jednak nie ma zgody na ogólnikowe żądania dopłat do kwot kontraktowych.

Przykładowo wykonawcy, w tym m.in. firmy, o których w ostatnich dniach można przeczytać doniesieniach medialnych mówiących o rzekomych groźbach zaprzestania prac również przedstawiły roszczenia kontraktowe.

Jeżeli weźmiemy chociażby pod uwagę wykonawców: Astaldi, Impresa Pizzarotti, Salini Impregilo, Toto Costruzioni Generali to mówimy o łącznej kwocie kontraktów ponad 9,2 mld zł, z której ponad połowa została już zapłacona. To łącznie 15 kontraktów na łączna liczbę 219 km nowych dróg szybkiego ruchu. W tej kwocie znajduję się także ok. 240 mln zł wypłaconych roszczeń podwykonawcom, usługodawcom i dostawcom materiałów. Kolejne ok. 65 mln zł znajduje się w rozpatrzeniu przez GDDKiA. Przy rozliczeniach na tych kontraktach GDDKiA szczegółowo analizuje zasadność wypłat. Ale zatwierdzone kwoty GDDKiA wypłaca bezzwłocznie, tj. zazwyczaj w okresie dość krótkim jak na branże budowlaną, bo nie dłuższym niż miesięczny. Dwie z tych firm złożyło także żądania poza kontraktem na łącznie 1,215 mld zł mówiące o podwyższeniu kwot w zakresie waloryzacji kolejno:
– Impresa Pizzarotti – 766 mln zł,
– Salini Impregilo – 449 mln ;z,
– Astaldi nie wystąpiło z roszczeniami waloryzacyjnymi,
– Toto Costruzioni Generali wystąpiło z roszczeniem przejściowym, ale nie określiło jednak wartości.

Należy tu dodać, że GDDKiA wskazała również negatywne działania wobec podwykonawców. Były one związane są z brakiem zgłaszania podwykonawców, zwłoką w zakresie płatności na rzecz podwykonawców oraz koniecznością realizacji płatności w trybie art. 647 KC, czyli płatności bezpośrednich z powodu braku uregulowania należnych kwot przez generalnego wykonawcę mimo mobilizacji GDDKiA.

Roszczenia i kary wybranych wykonawców

Wykonawcy nie realizując zapisów umowy, świadomie narażają się na zawarte w umowach konsekwencje. Opierając się na wybranych powyżej przykładach można prześledzić składane roszczenia, ale i nałożone kary za np. niezgłoszonych podwykonawców.

1. Na Salini Impregilo realizujące 5 kontraktów o wartości ok. 3,54 mld zł, na łączną długość 80 km tras, jest uprawniony do wyegzekwowania 67 mln zł kar umownych, w tym 5,5 mln zł z tytułu niezgłoszenia podwykonawców lub usługodawców bądź poddostawców. Natomiast kolejne w wysokości ok. 163 mln zł są w rozpatrywaniu.

Mowa tu o zadaniach:
– S7 Chęciny – Jędrzejów – przejezdność,
– S7 Skomielna Biała – Rabka-Zdrój,
– A1 Tuszyn – Pyrzowice, odc. F w. Rząsawa (z węzłem) – w. Blachownia (z węzłem),
– S3 Kaźmierzów – Lubin Północ odc. III – przejezdność,
– S7 Widoma – Kraków, gdzie obecnie trwa etap projektowania.

2. Firmie Astaldi realizującej 4 kontrakty o wartości ok. 3,04 mld zł, na łączną długość 29 km nowych dróg, jest uprawniony do wyegzekwowania 5 mln zł kar umownych, a kolejne w wysokości ok. 37 mln zł są w rozpatrywaniu.

Mowa tu o zadaniach:
– S7 Naprawa – Skomielna Biała (tunel)
– S2 w. Puławska – w. Przyczółkowa (Zadanie „A”: Południowa Obwodnica Warszawy),
– S8 Kobyłka – Radzymin Płd. – remont DK8,
– S8 Mężenin – Jeżewo. Zakończenie Kontraktu: 6.12.2019 r. (Kontrakt oddany od użytkowania w zakresie TG, pozostały do realizacji zbiorniki retencyjne).

3. Na firmę Toto Costruzioni Generali realizujące 2 kontraktów o wartości ok. 1,05 mld zł, na łączną długość 29 km tras, jest uprawniony do wyegzekwowania 22 mln zł kar umownych, w tym 0,4 mln zł z tytułu niezgłoszenia podwykonawców lub usługodawców bądź poddostawców.

Mowa tu o zadaniach:
– S5 Poznań (Głuchowo A2) – Wronczyn – przejezdność,
– S61 Ostrów Mazowiecka – obwodnica Augustowa odc. Łomża Zachód – Kolno.

4. W przypadku firmy Impresa Pizzarotti realizującej 4 kontraktów o wartości ok. 1,65 mld zł, na łączną długość 80 km tras, w rozpatrywaniu znajdują się kary umowne w wysokości ok. 14,5 mln zł.

Mowa tu o zadaniach:
– S5 Nowe Marzy – Dworzysko,
– S5 Dworzysko – Aleksandrowo,
– S5 Białe Błota – Szubin,
– S61 obwodnica Augustowa – granica państwa, odc. koniec obw. Suwałk – Budzisko (gr. państwa) z obw. Szypliszek, gdzie obecnie trwa etap projektowania i planowane jest uzyskanie decyzji ZRID w kolejnych, wiosennych miesiącach.

Odpowiedzialna i obopólna zgoda na podpisane warunki

Sytuacja, w której wykonawca wstrzymuje roboty i schodzi z budowy jest jego decyzją wraz z jej konsekwencjami. Te ostatnie są z kolei zapisane w obopólnie podpisanym kontrakcie, w tym m.in. zasady uruchamiania gwarancji bankowych zleceniobiorcy.

Potencjalni wykonawcy powinni więc przed podpisaniem umowy uważnie przeanalizować warunki i zapisy kontraktowe, żeby nic nie „zaskoczyło” ich w trakcie realizacji robót budowlanych. W praktyce, w przypadku niedotrzymania warunków umowy, obowiązują zawarte w kontrakcie kary umowne, a więc te, na które zgadzają się wcześniej obie strony. Wykonawca odstępujący ze swojej winy w trakcie prac od realizacji zadania, zobowiązuje się tym samym do pokrycia koszów 10% wartości kontraktu w ramach kar umownych oraz innych kosztów, np. tych związanych z brakiem należnych płatności dla podwykonawców, usługodawców i dostawców materiałów.

GDDKiA gotowa na każdą ewentualność

GDDKiA w kontraktach odpowiednio zabezpieczyła ochronę wydatkowanych środków publicznych, a więc interesu Skarbu Państwa. To przekłada się na realne działanie instytucji zarówno w okresie budowlanym jak i zimowym. W wyniku stałego i bieżącego monitoringu inwestycji, mimo okresu zimowego, GDDKiA mobilizuje firmy do podejmowania prac w celu uniknięcia ew. opóźnień i w rezultacie późniejszych konsekwencji i kar umownych.
Co ważne, równolegle GDDKiA wykorzystuje obecny czas do inwentaryzacji placów budów, na których prace były i są na zbyt niskim poziomie zaangażowania. Dzięki temu GDDKiA będzie przygotowana na sytuację ew. odstąpienia od umowy określonych wykonawców. Ma to później pozwolić na jak najszybsze, konieczne w takiej sytuacji wyłonienie nowego wykonawcy i rozpoczęcie prac na pełnym froncie robót.

GDDKiA chroni firmy realizujące prace i usługi na inwestycjach

To wiąże się także z jasno określoną ochroną podmiotów realizujących prace lub usługi na placach budów. Każda z firm powinna przed przystąpieniem do realizacji zadań sprawdzić czy została zgłoszono do inwestora, aby być chronionym podwykonawcą, poddostawcą lub usługodawcą.

To daje możliwość późniejszego dochodzenia o płatności za zlecone, wykonane i odebrane prace lub usługi. Bowiem we wszystkich umowach podpisanych przez GDDKiA, zawarte są mechanizmy zabezpieczające podwykonawców. Jeden z nich mówi, iż wykonawcy zobowiązani są do każdego rozliczenia dołączyć dowody zapłaty lub oświadczenia podmiotów trzecich o wypłaceniu wynagrodzenia podwykonawcom i dalszym podwykonawcom biorącym udział w realizacji odebranych robót budowlanych. Brak tych dowodów wstrzymuje wykonawcy wypłatę należnego wynagrodzenia za odebrane roboty. Jednocześnie wzywamy wykonawcę do uregulowania należności. Jeśli nie zostanie to zrealizowane, wówczas po uprzedniej analizie dokumentacji, dokonujemy bezpośredniej płatności na rzecz podmiotu trzeciego potrącając kwotę z należności wykonawcy.

Tekst i zdjęcie: GDDKiA