PLK chronią zabytki kolejowe

PLK wspierają instytucje i organizacje zajmujące się ochroną zabytków kolejowej techniki. Elementy infrastruktury, które straciły swoją pierwotną funkcję, są wykorzystywane ponownie, wspierając jednocześnie szerzenie wiedzy o historii kolejnictwa i jego dziedzictwie.

Towarzystwo Ochrony Zabytków Kolejnictwa i Organizacji Skansenów w Pyskowicach otrzymało kolejne darowizny od PLK w postaci wagonów gospodarczych. Wagon towarowy kryty, znajdujący się na torze bocznym stacji Kłodzko Główne, poddany będzie renowacji, a brakujące części zostaną uzupełnione. Po naprawach posłuży jako pojazd historyczny, przeznaczony do wystaw, przejazdów specjalnych i rekonstrukcji historycznych. Wagon kryty dwuosiowy tego typu był niegdyś jednym z najpopularniejszych wagonów krytych w Europie, wykorzystywanym w czasie I i II wojny światowej do transportu wojska, a po wojnie – do transportu repatriantów i osób więzionych w obozach koncentracyjnych. Drugi z wagonów, przetransportowany pod koniec 2024 r. z toru bocznego stacji Gliwice Łabędy, także przejdzie rekonstrukcję (poszukiwane są rysunki i zdjęcia, na podstawie których będzie to możliwe). Towarzystwo prowadzi działalność na rzecz ratowania, pozyskiwania i remontu zabytkowego taboru kolejowego, który bierze udział w pokazach, wystawach i rekonstrukcjach historycznych, będąc świadectwem dawnej myśli technicznej oraz żywą lekcją historii.

Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych w Bytomiu otrzymało elementy urządzeń srk (drążki sygnałowe, wałki sygnałowe, komponenty skrzyni zależności) oraz wyposażenia nastawni ze stacji Radzionków. Będą one wykorzystane do rozbudowy i remontu nastawni Bytom Karb Wąskotorowy. Semafory kształtowe, mechaniczna tarcza manewrowa oraz dwie dźwignie sygnałowe, przekazane przez PLK, w przyszłości zostaną zainstalowane na sieci Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. Otrzymana darowizna wzbogaci również kolekcję urządzeń sterowania ruchem kolejowym w piętrowej nastawni Bytom Karb Wąskotorowy, umożliwiając odwiedzającym zapoznania się z detalami ich budowy. Stowarzyszenie uruchamia sezonowe pociągi turystyczne, kursujące pomiędzy Bytomiem, Tarnowskimi Górami a Miasteczkiem Śląskim, zapewniając wygodny transport pomiędzy miastami, Zabytkową Kopalnią Srebra, Rezerwatem Segiet i Zalewem Nakło-Chechło.

Towarzystwo Stargardzkiej Kolei Dojazdowej otrzymało niewykorzystywane przez PLK materiały nawierzchni kolejowej, w tym szyny oraz akcesoria do ich mocowania. Pozyskane materiały zostaną wykorzystane do odbudowy zniszczonego torowiska zabytkowej kolei wąskotorowej Stargard – Małkocin (p.o. Małkowiny). Odcinek Lubowo – Małkocin, o długości ok. 3 km, został niemal całkowicie zniszczony i rozkradziony. W kwietniu 2025 roku zostanie rozstrzygnięty konkurs na dofinansowanie robót przy zabytkach, ogłoszony przez Województwo Zachodniopomorskie. W przypadku zakwalifikowania projektu pozyskane środki pozwolą na przeprowadzenie prac konserwacyjnych torowiska na odcinku Stargard – Żarowo (uzupełnienie szyn i podkładów na mijance Żarowo oraz na szlaku Stargard Wąskotorowy – Żarowo), gdzie wykorzystana zostanie część szyn pozyskanych od PLK. Jeśli uda się uzyskać dofinansowanie, prace na tym odcinku powinny zostać zakończone do sierpnia 2025 roku.

Na rzecz Stowarzyszenia Miłośników Kolei w Jaworzynie Śląskiej przekazano semafory kształtowe pochodzące ze stacji Rogoźnica, które będą ponownie wykorzystane w infrastrukturze kolejowej. Stowarzyszenie, na podstawie umowy z Gminą Jaworzyna Śląska, zarządza gminną bocznicą kolejową o długości 4,8 km, mającą początek w Jaworzynie Śląskiej i koniec we wsi Pastuchów (bocznica do dawnej fabryki cukru). W przyszłości bocznica otrzyma status linii kolejowej i zostanie wykorzystywana do prowadzenia muzealnych pociągów. Semafory przekazane przez PLK zostaną wbudowane w istniejącą infrastrukturę i staną się atrakcją dla odwiedzających Jaworzynę Śląską. Z czasem Stowarzyszenie będzie dążyć do uruchomienia semaforów i wykorzystania ich do prowadzenia ruchu pociągów.

Miejska Biblioteka Publiczna w Radzionkowie mogła liczyć na darowiznę w postaci elementów z rozebranej nastawni kolejowej. Materiały, takie jak aparat blokowy, plan świetlny, tablica kluczy, zegar ścienny i dźwignia zwrotnicowa wzbogacą tworzącą się Izbę Lokalnej Informacji Historycznej, która zostanie otwarta w 2026 r.