Badania archeologiczne na S19 Domaradz – Krosno

Archeolodzy na budowie S19

Aktualnie badania prowadzone są w miejscowościach Iskrzynia, Kombornia, Blizne, Jasienica Rosielna i Orzechówka. Łączna powierzchnia objęta pracami przekracza 600 arów. Stanowiska datowane są wstępnie na okres wpływów rzymskich. Odkryto liczne obiekty wziemne, m.in. pozostałości osadnictwa pradziejowego, jamy osadowe, paleniska, dołki posłupowe oraz fragmenty ceramiki.

Etapy badań archeologicznych przy inwestycjach drogowych

Już na etapie przygotowania inwestycji gromadzone i analizowane są dane archiwalne dotyczące stanowisk archeologicznych położonych w rejonie planowanej trasy. Ich liczba, rodzaj i forma ochrony konserwatorskiej mogą wpływać na wybór wariantu przebiegu drogi. Z uwagi na nieodnawialny charakter dziedzictwa archeologicznego, nadrzędną zasadą jest zachowanie go w nienaruszonym stanie, co w niektórych przypadkach skutkuje zmianą planów inwestycyjnych.

Badania rozpoznawcze – powierzchniówki i analizy danych

Po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków określającej zakres badań, archeolodzy przystępują do etapu rozpoznawczego. Wykonywane są wówczas badania nieinwazyjne, obejmujące tzw. powierzchniówki – przeszukiwanie terenu w poszukiwaniu śladów dawnych osad i narzędzi.

Prace poprzedzają kwerendy archiwalne w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków, Narodowym Instytucie Dziedzictwa oraz muzeach regionalnych. Wykorzystywane są również dane z lotniczego skaningu laserowego (LiDAR) pozyskiwane z Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii oraz ogólnodostępne zobrazowania satelitarne.

Badania wykopaliskowe – odsłanianie historii

Na podstawie decyzji konserwatora wyznaczane są konkretne stanowiska archeologiczne do badań wykopaliskowych. Mają one charakter inwazyjny i polegają na metodycznym usuwaniu warstw ziemi w celu odsłonięcia zabytków.

Podczas prac wykonywana jest szczegółowa dokumentacja fotograficzna, rysunkowa, opisowa i geodezyjna. Po zakończeniu wykopalisk odkryte artefakty poddawane są analizom, co pozwala na rekonstrukcję życia dawnych społeczności i rozwój wiedzy o historii regionu.

Nadzór archeologiczny podczas budowy

W trakcie robót ziemnych, zwłaszcza przy zdejmowaniu warstwy humusu, prowadzony jest nadzór archeologiczny. Archeolog obserwuje postęp prac, a w razie odkrycia zabytków niezwłocznie je zgłasza do wojewódzkiego konserwatora zabytków. Po potwierdzeniu znaleziska wydawana jest decyzja o wstrzymaniu robót i przeprowadzeniu badań wykopaliskowych.

Skala odkryć może wpłynąć na harmonogram inwestycji oraz spowodować konieczność czasowego wstrzymania robót budowlanych. Często jednak takie działania pozwalają ochronić i zachować unikalne elementy dziedzictwa archeologicznego, zanim zostaną one utracone bezpowrotnie.