Światowy Kongres Tunelowy WTC 2025 i 51. Zgromadzenie Ogólne ITA

W kongresie uczestniczyło rekordowe ok. 3000 osób i 160 wystawców z całego świata. W materiałach konferencyjnych opublikowano 500 artykułów technicznych. W programie znalazły się prezentacje, sesje plakatowe, wizyty techniczne na miejscu i imprezy towarzyskie, które oferowały liczne możliwości dzielenia się wiedzą i nawiązywania kontaktów. Główny nacisk położono na włączenie Celów Zrównoważonego Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych (UN SDGs) do wykorzystania przestrzeni podziemnej i rozwoju infrastruktury.

51. Zgromadzenie Ogólne ITA

Kluczowym punktem 51. Zgromadzenia Ogólnego Międzynarodowego Stowarzyszenia Tunelowania i Przestrzeni Podziemnej (ITA-AITES) był ważny okres przejściowy dla organizacji. W obecności kworum państw członkowskich Zgromadzenie ratyfikowało najważniejsze nominacje i zmiany organizacyjne. Andrea Pigorini z Włoch został wybrany na prezydenta ITA w kadencji 2025–2028, zastępując Arnolda Dixa, który obecnie pełni funkcję Past-President w Executive Council (Rada Wykonawcza) przez najbliższe trzy lata. Helen Roth objęła stanowisko dyrektora wykonawczego ITA, a WTC 2025 był jej pierwszym Zgromadzeniem Ogólnym w tym charakterze. Zgromadzenie powitało również Papuę-Nową Gwineę jako 81. kraj członkowski ITA. Jinxiu „Jenny” Yan, prezydent ITA w latach 2019–2022, została mianowana doradcą ITA i Executive Council. Ponadto pięciu profesjonalistów z branży tunelowej uhonorowano tytułem ITA Fellows za wyjątkowy wkład w branżę. Byli to: Ray Stirling (USA), Rakesh Kumar Khali (Indie), Giuseppe Lunardi (Włochy), Kari Korpela (Finlandia) i Randall Essex (USA). W przyszłym roku Montreal będzie gościł WTC 2026, następnie Antwerpia w 2027 r., a Singapur wygrał przetarg na organizację WTC 2028.

Polska była reprezentowana przez Annę Siemińską-Lewandowską, przewodniczącą Podkomitetu Budownictwa Podziemnego Polskiego Komitetu Geotechniki, która to organizacja w ITA funkcjonuje pod nazwą Polish Tunnelling Association, oraz przez Monikę Mitew-Czajewską, członkinię Executive Council w kadencji 2022–2025. 

Wyjątkowo liczna była w tym roku polska delegacja – w sumie ponad 40 osób. Byli to przedstawiciele uczelni (Politechnika Warszawska), instytutów badawczych (ITB), biur projektowych związanych z budową tuneli w Polsce, firm wykonawczych i producentów. Dzięki sponsorowi – firmie Herrenknecht, w WTC 2025 uczestniczyła duża grupa studentów specjalności mosty i budowle podziemne z Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej . W materiałach konferencyjnych opublikowano dwa artykuły nadesłane z Polski: Witold Bogusz, Tomasz Godlewski, Anna Siemińska-Lewandowska: Impact of tunnelling on existing structures – a new national guideline in Poland, oraz Emilia Roguska, Rosario Russo: Tunnel portal design in the demanding geotechnical conditions of Carpathian Flysch.

Ceremonię otwarcia kongresu prowadził znany szwedzki prezenter i aktor Johan Wester, nadając tej uroczystości niespotykane dotąd na kongresach tunelowych luz, lekkość, humor i dowcip. Zgromadzonych powitała Nina Larsson, szwedzka minister ds. równości płci i aktywności zawodowej. Zwracając się do międzynarodowej publiczności, podkreśliła zaangażowanie Szwecji na rzecz bezpieczeństwa, równości i zrównoważonego rozwoju w miejscu pracy. Podkreśliła, że wyeliminowanie wypadków śmiertelnych w miejscach pracy jest najwyższym priorytetem dla szwedzkiego rządu i wskazała na niedoskonałości systemowe w zarządzaniu środowiskiem pracy jako częste przyczyny wypadków.

Następnie Per Vedin, prezydent Swedish Rock Engineering Association i ITA Member Nation Representative, powitał delegatów, wyrażając zaszczyt bycia gospodarzem WTC 2025. Podkreślał niedochodowy, apolityczny charakter ITA, którego motorem działania jest pasja do uprawianego zawodu. Podziękował organizatorom, prelegentom, recenzentom, członkom grup roboczych ITA i sympatykom, podkreślając, że kongres jest spotkaniem ludzi zaangażowanych w działalność ITA. Zachęcał uczestników do doceniania więzi międzyludzkich, odwołując się do szwedzkiej tradycji fika jako metafory wspólnych chwil.

Historię powstania ITA i udział w niej Szwecji przypomniała Annika Nordmark, ambasador Swedish Tunnelling Association i była członkini Executive Council. Przypomniała konferencję krajów OECD z 1970 r. i międzynarodowe sympozjum z 1977 r., kiedy po raz pierwszy mówiono o wykorzystaniu przestrzeni podziemnej. Szwecja miała znaczny udział w organizacji obu wydarzeń.

Wystąpili również z powitaniem prezydent ITA w kadencji 2022–2025 Arnold Dix i nowo wybrana Executive Director Helen Roth z Norwegii. Tradycyjnie podczas otwarcia kongresów tunelowych wygłaszany jest Muir Wood Lecture na pamiątkę pierwszego prezydenta ITA Sir Allana Muir Wooda. W tym roku jako prelegent został wybrany prof. Heinz Ehrbar z ETH w Zurychu. Jego prezentacja Kluczowe czynniki sukcesu w projektowaniu i budowie dużych obiektów podziemnych dotyczyła krytycznych elementów i wyzwań projektowych uwzględniających bezpieczeństwo konstrukcji i robót, wpływ na środowisko, jakość techniczną projektów i standardy wykonania. Zwrócił uwagę, że spełnienie wszystkich tych wymagań wiąże się z wysokimi kosztami realizacji i często sprawia, ze projekt jest nierentowny. To powoduje powstanie konfliktów na linii inwestor – projektant. (Pełny tekst wykładu można znaleźć na stronie https://about.ita-aites.org/publications/muir-wood-lecture). Nowością był ITA Think Tank Suistanability, poświęcony problemom zeroemisyjności i sposobom dążenia do osiągnięcia tego stanu. Obrady techniczne odbywały się w czterech równoległych sesjach, w sąsiadujących salach, tak aby można było łatwo wysłuchać prezentacji z różnych sesji. Tematyka sesji, odpowiadająca tematyce zgłaszanych referatów, była następująca:

• 1. Innowacje w tunelowaniu (Innovating Tunnelling)
• 2. Bezpieczeństwo robót podziemnych (Safety underground)
• 3. Wykorzystanie przestrzeni podziemnej (Use of underground space)
• 4. Rozpoznanie i ocena parametrów podłoża (Investigation and ground characterisation)
• 5. Planowanie i projektowanie przestrzeni podziemnej (Planning and design of underground space)
• 6. Metoda konwencjonalna budowy tuneli (Conventional Tunnelling)
• 7. Zmechanizowane metody budowy tuneli (Mechanised Tunnelling)
• 8. Konstrukcje podziemne o złożonej geometrii, w tym szyby i rampy (Complex geometries including shafts and ramps)
• 9. Iniekcje i kontrola napływu wody gruntowej (Grouting and groundwater control)
• 10. Aparatura pomiarowa i monitoring (Instrumentation and monitoring)
• 11. Eksploatacja, kontrola i utrzymanie (Operation, inspection and maintenance)
• 12. Aspekty kontraktowe, finansowanie i zarządzanie ryzykiem (Contractual aspects, finansing and risk management)
• 13. Wpływ zmian klimatycznych (Impact from climate change).

Podczas sesji dotyczących rozpoznania geotechnicznego wyodrębniono rodzaje podłoża, np. rozpoznanie w skałach i w gruntach, a także planowanie i projektowanie przestrzeni podziemnej w skałach i w gruntach. W sesjach poświęconych metodzie konwencjonalnej wydzielono płytkie tunele i tunele o dużych rozpiętościach przekroju poprzecznego, beton natryskowy oraz obudowę wstępną. W zmechanizowanych metodach budowy tuneli oddzielnie omawiano tunelowanie w twardych skałach (TBM for hard rock tunnelling), a oddzielnie nowe technologie w TBM, wyzwania związane z trudnymi warunkami geologicznymi i studia przypadków. Sesja posterowa polegała na prezentacji w PP na ekranie o określonej w programie godzinie i obecności przy monitorze, gdyby byli dyskutanci.

Wszystkie obrady odbywały się w położonym na przedmieściach Sztokholmu Centrum Kongresowym Stockholmsmässan, do którego był szybki dojazd koleją z centrum miasta. Tam też podawano lunch oraz odbywały się przerwy kawowe. Co ciekawe, wszystko serwowano w jednorazowych opakowaniach, co przy 3000 uczestników było wygodne i, jak przystało na Szwecję, ekologiczne. Do kawy podawano tradycyjne szwedzkie cynamonowe babeczki. Organizatorzy zadbali również o program kulturalny. Powitalny bankiet odbywał się w Ratuszu (City Hall), w sali, gdzie podawany jest obiad noblowski dla 1500 gości. 

www.pbp-ita.pl